Doorbraak in embryo-onderzoek: werkende eicel gemaakt uit huidcel

In dit artikel:

Amerikaanse onderzoekers van de Oregon Health & Science University hebben voor het eerst DNA uit een menselijke huidcel in een eicel geplaatst, een doorbraak richting het in vitro maken van embryo's die mogelijk onvruchtbaarheid kan behandelen. De onderzoekers verwijderden eerst de kern van de eicel en plaatsten daarin de kern (met het volledige genoom) van een huidcel. Omdat die kern al twee sets chromosomen bevatte, ontwikkelden ze een methode — genoemd mitomeiosis — waarbij de eicel zelf ongeveer de helft van de chromosomen afstootte. Daarna werd de gemanipuleerde eicel bevrucht met een zaadcel.

Van 82 bewerkte eicellen ontwikkelde ongeveer 9% zich binnen zes dagen tot een vroege klomp cellen; dat is het maximale kweektraject voordat plaatsing in de baarmoeder aan de orde zou komen. Alle gevormde embryo‑achtige structuren vertoonden echter afwijkingen, wat aangeeft dat de techniek nog ver van klinische toepassing is. Experts schatten dat het minstens tien jaar kan duren voordat dit in vruchtbaarheidsklinieken relevant wordt.

Mogelijke toepassingen zijn het overplaatsen van het DNA van vrouwen zonder gezonde eicellen in een gezonde draagcel‑eicel, en theoretisch het maken van embryo's voor homoparen waarbij het genetisch materiaal van twee mannen samenkomt. De ontwikkeling roept ook ethische en politieke vragen op. In Nederland beperkt de embryowet onderzoek tot overgebleven ivf‑embryo's en verbiedt het kweken van embryo's speciaal voor onderzoek, iets waar VVD en D66 verandering in willen maar christelijke partijen huiverig voor zijn. Embryoloog Sebastiaan Mastenbroek noemt het een “enorme stap”, maar waarschuwt dat de willekeurige afstoting van chromosomen en de gevonden afwijkingen veel onderzoek naar veiligheid en effectiviteit vereisen voordat verdere toepassing verantwoord is.