NU+ | Wéér Nederlandse militair omgekomen: 'Realistisch oefenen heeft prijs'

In dit artikel:

Een 28-jarige Nederlandse militair is dinsdagavond omgekomen tijdens een militaire oefening in Duitsland. Het incident speelde zich af in de omgeving van oefengebied Munster Süd, tijdens de multinational oefening 'Ferocious Bison'. Volgens berichten was een Fennek-pantservoertuig betrokken; verdere details over de precieze toedracht zijn nog onduidelijk.

Voormalig generaal Mart de Kruif, die zelf als commandant een soortgelijke tragedie heeft meegemaakt, benadrukt de diepe impact van zo’n ongeval. “Als een soldaat sterft tijdens een oefening, heeft dat enorme impact”, zegt hij. De Kruif herinnert zich een eerdere casus op een Tsjechisch oefenterrein waarbij een pantservoertuig van een brug zakte en een inzittende in de koepel niet tijdig uit het voertuig kon worden gehaald. Zulke beelden en ervaringen blijven lang bij betrokkenen hangen, aldus De Kruif.

Cultureel antropoloog Tine Molendijk (Radboud Universiteit / Nederlandse Defensie Academie) wijst erop dat het leger per definitie met onveilige situaties traint: “Het is gevaarlijk werk.” Hoewel er veel regels, opleidingen en procedures zijn om risico’s te beperken, blijven dodelijke ongevallen een mogelijke uitkomst. Molendijk stelt dat in de afgelopen twintig jaar meer Nederlandse militairen zijn omgekomen bij oefeningen dan door bermbommen of gevechtscontact tijdens uitzendingen — mede omdat Nederland relatief weinig missies met zwaar gevechtscontact heeft gehad.

Realistisch trainen betekent volgens beide experts dat er altijd risico’s blijven bestaan. Defensie voert onderzoek naar elk ongeluk om lessen te trekken, maar “realistisch oefenen heeft statistisch gezien helaas een prijs”, aldus De Kruif. Molendijk waarschuwde onlangs in de Tweede Kamer dat het opschalen van Defensie — met meer personeel en meer oefeningen — onvermijdelijk ook de kans op incidenten vergroot. “Hoe meer je oefent, hoe meer gevaar je hebt en hoe hoger de kans op ongevallen,” zei ze.

Er zijn recent meerdere vergelijkbare incidenten geweest: eerder dit jaar en vorig jaar stierven ook Nederlandse militairen bij oefeningen in Duitsland. Vergelijkingen tussen afzonderlijke incidenten zijn lastig, benadrukken kenners. Ter context voeren zij aan dat ook in civiele sectoren dodelijke arbeidsongevallen voorkomen; in de bouwnijverheid waren er in 2024 bijvoorbeeld twaalf dodelijke ongevallen.

Defensie zal onderzoek doen naar het huidige voorval om de oorzaak vast te stellen en waar mogelijk veiligheidsmaatregelen aan te scherpen. Voor betrokken eenheden, collega’s en nabestaanden blijft de emotionele en organisatorische nasleep groot.