Donkere vooruitzichten voor 2026: economie daalt

In dit artikel:

De meeste grote economische instituten (IMF, Wereldbank, OESO, ECB, Europese Commissie) en grote Amerikaanse banken schetsen voor 2026 een zwakker beeld dan 2025: wereldwijd blijft de groei naar verwachting rond 2,5% steken, de EU groeit waarschijnlijk rond 1,2–1,5% en inflatie zou circa 2% kunnen zijn. Dat beeld is voorlopig (OESO-update 4 december 2025) en bevat aanzienlijke neerwaartse risico’s als handelsspanningen, politieke onzekerheden of financiële schokken escaleren.

Belangrijkste gevaren en drijfveren
- Verstrakkende regelgeving in de EU: OESO-signalen wijzen erop dat de regeldruk het aantal start‑ups sterk heeft teruggedrongen en dat een groot deel van de Europese arbeidsmarkt aan compliance is besteed (ongeveer 4% van de werkzame bevolking). Dat ondermijnt innovatie en internationale concurrentiekracht.
- Hoge schulden en rentedruk: wereldwijde schulden zijn uitzonderlijk hoog (rond $315 biljoen, bijna 2,5× mondiaal bbp). Hogere rentes verzwakken overheden en bedrijven en vergroten de kans op stress in obligatiemarkten en banken.
- Vastgoed en financieringsrisico’s: grote aantallen commerciële hypotheken vallen in 2026 vrij en moeten herfinancierd worden tegen veel hogere rentes, terwijl leegstand in commercieel vastgoed de cashflows aantast.
- Geopolitieke spanningen en handelsbelemmeringen: een escalatie tussen grootmachten of nieuwe importheffingen kan handelsstromen en energievoorziening verstoren en groei verder drukken.
- Financiële systeemrisico’s: triggers waar het IMF voor waarschuwt zijn onder meer snel oplopende staatsrentes, systeemrisico in banken, mogelijke run op contanten, sterke goudstijgingen of grootschalig bijdrukken van geld om overheden te financieren.

Scherpere verschillen in analyses
- Amerikaanse financiële instellingen (bijv. Goldman Sachs) zijn pessimistischer over de eurozone en voorzien in sommige scenario’s slechts circa 1% groei, mede door verhoogde defensie-investeringen en zwakkere investerings- en bedrijfsactiviteit.
- The Economist en vergelijkbare analyses schetsen een verder duister scenario: oplopende werkloosheid (vooral in diensten), dalende consumentenbestedingen, en een substantieel verhoogde kans op een ernstige wereldwijde recessie afhankelijk van hoe meerdere risico’s samenkomen.

Specifiek voor Nederland
- Nationale prognoses lopen uiteen: DNB verwacht nog positieve expansie maar zonder concrete cijferindicatie; KPMG voorziet circa 1,1% groei, ING 1,3% en de OESO 1,4%—allemaal duidelijk lager dan de verwachte 1,7% voor 2025. Lagere groei impliceert een opwaartse druk op werkloosheid en inflatie en variabele gevolgen voor modale inkomens.

Kernconclusie
2026 ziet er fragieler uit dan 2025: matige groei is het basiscenario, maar beleidskeuzes, geopolitieke ontwikkelingen en financiële kwetsbaarheden vergroten de kans op een veel ernstiger neerwaartse ontwikkeling. Voor beleidsmakers ligt de uitdaging in het verlagen van onnodige regeldruk, het versterken van buffers in banken en overheden, en het beperken van escalaties in handel en geopolitiek om grotere schokken te voorkomen.