Doe het: in dit smartphone-tijdperk luisteren naar waarachtige muziek
In dit artikel:
De moderne prikkelcultuur heeft de enkelvoudige ervaring opgeslokt: ontspannen fietsen, langdurig nadenken of simpelweg stil naar een landschap kijken moet nu worden aangekleed met muziek, foto's en gedeelde reflecties. Handelen verloopt als een kettingreactie in een digitaal doolhof: bellen leidt tot mailen, mailen tot zoeken, zoeken tot nog meer afleiding. Grote techbedrijven en sociale platforms functioneren in dit betoog als roofzuchtige tussenpersonen die de zintuiglijke ervaring vervangen door een parallel universum waarin diepe aandacht geen kans krijgt. Het gevolg is een wijdverspreide onrust, vervlakking van beleving en het verdwijnen van échte, een-op-een-verhoudingen.
Die ontworteling raakt niet alleen migranten in fysieke zin; alle menselijke ervaringen zijn geworden in-between-staten, voortdurend onderweg naar iets anders. Zware, serieuze cultuur — kunst die niet op bestelling werkt en concentratie vraagt — heeft het daardoor zwaar. Wie alleen oppervlakkig scrollt mist de taal van complexere kunstvormen en raakt ongeschoold in het lezen van die taal. De oplossing vraagt een bewuste reset van aandacht: leren luisteren op microkosmische schaal, prikkeldwang weerstaan en ruimte scheppen voor langzame, geconcentreerde beleving.
Als voorbeeld van zo'n herwonnen intimiteit worden Bachs solowerken aangevoerd. Solo-instrumentale muziek — de cellosuites, de sonates en partita’s voor viool — dwingt tot directe confrontatie tussen speler en luisteraar. Zonder orkest om zich achter te verbergen moet de uitvoerder al zijn zeggingskracht mobiliseren; de muziek werkt als een laatste woord van liefde, kwetsbaar en onweerlegbaar, en kan verloren tederheid en aandacht terugbrengen. Het solostuk fungeert hier bijna als een kus: geconcentreerd, direct en betekenisgeladen.
Persoonlijke anekdotes illustreren het punt: de schrijver beschrijft de frustratie van een nieuwe smartphone die uren installatie en wachtwoorden eist, waardoor hij zich opnieuw verstrikt voelt in het online web. Die afhankelijkheid voedt agressie, exhibitionisme, polarisatie en een collectief denken dat het onberekenbare individu ondermijnt. Liefde en intimiteit lijden: jongeren zien relaties steeds vaker als een uitgekiend stappenplan, omdat de onvoorspelbaarheid van het intieme angst oproept.
Een tegenvoorbeeld toont wat verloren ging: in een restaurant in Boekarest bleek een violist door zijn directe, spelende toenadering een echte verbinding te kunnen maken — hij verliet het podium, speelde tot aan de tafel en bevestigde zo met zuiverheid wat echte muzikaliteit kan zijn. Het verhaal werkt als oproep: wie zich de moeite getroost om aandacht te trainen, kan via kunst en stilte herstel vinden van de verspreide zintuiglijkheid en opnieuw intieme, onvervangbare ervaringen beleven.