Dodaars: paradepaardje van het water

In dit artikel:

De dodaars is een kleine, onopvallende vertegenwoordiger van de futenfamilie die veel mensen alleen herkennen aan zijn karakteristieke roep. Wandelaars lopen vaak aan de naam voorbij, maar horen het luide baltsduet vanaf het vroege voorjaar tot diep in de zomer regelmatig vanaf plassen, vennen en andere wateren. Ondanks het rode en bruine verenkleed en de compacte bouw ontbreekt bij deze soort elke flamboyante kuif; wel valt het op dat de poten ver achteraan het lichaam zitten, waardoor de vogel vaak snel onderduikt en terecht de bijnaam “duikertje” kreeg.

De naam dodaars verwijst waarschijnlijk naar een dotje pluis op het achterlijfje: taaie, stompe aars(veren) hebben de vogel zijn benaming opgeleverd. Lokale bijnamen zijn kleurrijk: van het praktische maar onsmakelijke “hagelzakje” — jagers gebruikten het gevilde vel als buidel voor hagelkorrels — tot het humoristische “poot-in-’t-gatje”, door de positie van de poten. Het opvallend paardachtige baltsgeluid leverde de auteur de suggestie op de dodaars voortaan als “paradepaardje van het water” te zien.

Kort samengevat: de dodaars is onze kleinste zwemvogel — doorgaans aanwezig maar makkelijk over het hoofd te zien — die zijn aanwezigheid vooral verraadt door spectaculaire geluiden en snel duikgedrag. Wie het beest wil ontdekken, luistert vanaf het voorjaar langs stilstaande wateren naar die herkenbare, bijna hinnikerige roep.