Dit verandert 1 januari: hotel duurder, naaktkat verboden, vaker huurtoeslag en meer

In dit artikel:

Met het ingaan van 2026 treden opnieuw veel nieuwe wetten, regels en tariefwijzigingen in werking die burgers, bedrijven en overheden raken. Hieronder de belangrijkste veranderingen, wie ze treft, en waarom ze worden ingevoerd.

Belastingen en toeslagen
- Btw: de toeristen-btw op hotelovernachtingen en vakantieparken stijgt van 9% naar 21%. Kamperen met eigen tent/caravan/camper blijft 9%. Een geplande btw-verhoging op cultuur en sport werd in de Tweede Kamer afgewezen.
- Belastingtarieven: schijven worden deels aan inflatie aangepast; niet volledig indexeren betekent dat sommige mensen eerder in een hogere schijf terechtkomen (fiscale kruip). Dit is deels bedoeld om extra inkomsten te genereren.
- Overdrachtsbelasting: voor beleggers die een woning kopen om te verhuren daalt het tarief van 10,4% naar 8%. Voor kopers die zelf in de woning gaan wonen blijft het tarief 2% (en 0% voor starters onder voorwaarden en leeftijdsgrenzen).
- Accijns: benzine (+5,6 ct/l), diesel (+3,6 ct/l) en lpg (+1,3 ct/l) worden duurder; de verhoging dient ook om een geplande ov-bezuiniging te voorkomen.
- Contant: winkeliers mogen geen betalingen van €3.000 of meer meer aannemen, om witwassen te bemoeilijken.

Inkomen, arbeidsmarkt en sociale regelingen
- Minimumloon: het bruto-uurloon voor 21+ stijgt van €14,40 naar €14,71; dit leidt tot automatische verhoging van diverse uitkeringen (AOW, bijstand, WIA, Wajong). Voor AOW-alleenstaanden betekent dat een nettostijging van ongeveer €30 per maand.
- Zelfstandigenaftrek: de aftrek voor zzp’ers daalt verder van €2.470 naar €1.200, onderdeel van beleid om verschillen tussen zelfstandigen en werknemers te verkleinen.
- Schijnzelfstandigheid: werkgevers kunnen nu boetes krijgen voor het inhuren van schijnzelfstandigen; de Belastingdienst handhaaft strenger.
- Loonkostenvoordeel 56+: het gerichte voordeel voor werkgevers (bij in dienst nemen van 56+ met uitkering) verdwijnt; bestaande aanstellingen vóór 1-1-2024 behouden de regeling. Het loonkostenvoordeel voor mensen met arbeidsbeperking blijft en wordt zelfs verlengd.
- Pensioenstelsel: veel pensioenfondsen schakelen over naar het nieuwe stelsel (deels al in 2025, andere fondsen later); uitkeringen worden nauwer verbonden aan beursprestaties, wat meer schommelingen kan geven maar ook sneller herstel bij goede rendementen.

Wonen en huren
- Huurtoeslag: meer huurders komen in aanmerking. De maximale huurgrens vervalt als enige criterium; voortaan kan ook bij hogere huren toeslag worden gegeven als inkomen en vermogen voldoen. Jongeren van 21 (in plaats van 23) hebben recht op volledige huurtoeslag.
- Huurverhoging: vrije-sectorhuur mag gemiddeld 4,4% omhoog; middenhuur maximaal 6,1%. Sociale huurverhogingen volgen hun gebruikelijke juli-tijdpad (max. 4,1%).
- Overdrachtsbelasting en huurbeleid beïnvloeden zowel starters als beleggers.

Consument en mobiliteit
- Treinkaartjes NS: gemiddeld 6,5% duurder. NS kon volgens eigen berekening veel meer vragen, maar prijsstijging wordt over vier jaar uitgesmeerd.
- Motorrijtuigenbelasting en watergebruikers: wegenbelasting stijgt voor sommige voertuigen; grootverbruikers van leidingwater betalen meer belasting (verandering van vrijstelling tot 50.000 m3) om waterbesparing te stimuleren.

Regels rond crypto, privacy en communicatie
- Cryptodiensten moeten saldo- en transactiegegevens doorgeven aan de Belastingdienst; dit is een EU-regel en leidt tot uitwisseling van gegevens tussen lidstaten om belastingontduiking te bestrijden.
- Communicatie met de overheid: burgers en bedrijven hebben het recht om digitaal te communiceren met overheidsinstanties (webformulieren, e-mail, uploads) en moeten een ontvangstbevestiging krijgen; postcontact blijft mogelijk maar wordt een keuzeoptie.

Zorg, veiligheid en werk
- Zorgverzekeringspakket: enkele toevoegingen en verschuivingen — meerdere malen per jaar stoppen-met-roken-programma's (drie keer), oefentherapie voor axiale spondyloartritis en dat sommige consulten (huisartsvraag specialist, verkennend ggz-gesprek) niet onder het eigen risico vallen.
- Psychologen/psychiaters: beoordeling in strafzaken wordt beter beloond en mag meer uren declareren om doorlooptijd in rechtszaken te verkorten.
- Strafrecht en georganiseerde misdaad: straffen en boetes worden verhoogd, en het bouwen van verborgen ruimten in voertuigen wordt strafbaar; mogelijkheden om rechters te wraken worden beperkt om vertraging te bestrijden.

Milieu, gezondheid en dierenwelzijn
- Vapen en tabak: e-sigaretten en vapes mogen nog slechts in speciaalzaken verkocht worden; gewone sigaretten blijven tijdelijk bij tankstations/gemakswinkels verkrijgbaar maar verdwijnen daar uiterlijk in 2030/2032. Doel is roken en vapen te ontmoedigen.
- PMD-recycling: nieuwe items mogen in de PMD-bak (bijv. koffiecups, huishoudspuitbussen en grote folieverpakkingen) dankzij betere recycleerbaarheid.
- Naakt- en vouwoorkatten: bezit van deze rassen wordt verboden (fokken al eerder verboden); bestaande, gechipte dieren voorafgaand aan 1-1 mogen wel blijven maar mogen niet meer aan keuringen deelnemen.

Veiligheid, kinderopvang en praktische regels
- Kinderopvang: meldplicht voor ernstige incidenten aan de GGD moet betere informatie over oorzaken en veiligheid opleveren.
- Vissen in zee: recreatieve vissers in zout water binnen de EU moeten vangsten van bepaalde soorten (o.a. zeebaars, paling, blauwvintonijn) registreren via de app Rec-Fishing; invoering per 10 januari.
- Metering: analoge draaischijfmeters moeten verdwijnen; slimme of digitale meters worden verplicht om teruglevering van zonne-energie correct te registreren (communicatiefunctie kan uitgezet worden).

Auteursrecht en creatieven
- Makers (schrijvers, muzikanten, filmmakers) krijgen betere contractbescherming: afspraken over exploitatie en vergoedingen moeten vastgelegd zijn en makers krijgen meer mogelijkheden om zich collectief te organiseren en contracten te herroepen als werk niet wordt benut.

Internationaal
- Bulgarije treedt per 1 januari toe tot de eurozone en neemt de euro in als betaalmiddel; het is het 21e euroland.

Deze veranderingen raken vrijwel iedereen: consumenten, huurders, werkgevers, zzp'ers, beleggers, reizigers en overheidsdiensten. De maatregelen zijn bedoeld om inkomsten te genereren, gedrag (minder roken, minder watergebruik) te sturen, handhaving en transparantie te verbeteren en consumentenbescherming en duurzaamheid te bevorderen. Controleer voor persoonlijke gevolgen altijd de exacte voorwaarden (bijv. huurtoeslag, overdrachtsvrijstellingen en leeftijdscriteria).