Europees tegenvoorstel op 28-puntenplan Trump voor oorlog Oekraïne: dit staat erin
In dit artikel:
In Genève hebben Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland namens Europese leiders een tegenvoorstel geformuleerd op het 28-punten vredesplan dat eerder door de Verenigde Staten (Donald Trump) was gepresenteerd. Reuters heeft het door de Europeanen opgestelde document ingezien. Het voorstel bouwt voort op het Amerikaanse kader, maar vervangt en nuanceert diverse onderdelen.
Belangrijkste verschillen en inhoud
- Status: het gaat om een tegenvoorstel; niets is definitief en de uiteindelijke tekst moet door de betrokken staatshoofden worden goedgekeurd en ondertekend.
- Politiek proces: de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio toonde zich na overleg in Genève optimistisch over snelle voortgang en sprak met de Oekraïense delegatie onder leiding van Andrej Jermak; volgens hem is ook Trump tevreden, maar er blijven nog punten van discussie.
- Soevereiniteit en veiligheid: het voorstel herbevestigt Oekraïense soevereiniteit en voorziet in uitgebreide veiligheidsgaranties voor Oekraïne. Er komt een niet-aanvalsovereenkomst tussen Rusland, Oekraïne en de NAVO en een gezamenlijke veiligheidstaakgroep (VS, Oekraïne, Rusland, Europeanen) voor uitvoering en toezicht.
- Beperkingen op krijgsmacht: de Europeanen stellen een maximum voor de Oekraïense krijgsmacht in vredestijd op 800.000 militairen (het Amerikaanse plan noemde 600.000).
- NAVO en troepen: toetreding van Oekraïne tot de NAVO blijft afhankelijk van unanimiteit binnen de alliantie; de NAVO stemt er in vredestijd mee in geen permanent onder haar bevel staande troepen in Oekraïne te zetten. Wel zouden NAVO-straaljagers in Polen worden geplaatst.
- Garantie en sancties: de VS biedt garanties die overeenkomen met het principe van artikel 5, maar daar staan voorwaarden tegenover (compensatie aan de VS; verlies van garantie indien Oekraïne Rusland aanvalt). Als Rusland alsnog Oekraïne binnenvalt, worden gecoördineerde militaire reacties gecombineerd met herstelde wereldwijde sancties en intrekking van erkenningen/voordelen.
- Territoriale kwesties: Oekraïne verbindt zich er voorlopig toe bezet grondgebied niet met militaire middelen terug te winnen; onderhandelingen over gebiedsuitwisseling starten vanaf de contactlijn en toekomstige afspraken mogen niet met geweld gewijzigd worden. (Opmerking: Europese tekst schrapt punt 3 uit het Amerikaanse plan, waarin stond dat Rusland geen buurlanden zal binnenvallen en dat de NAVO niet zal uitbreiden.)
- Herstel en economische samenwerking: er komt een omvangrijk herontwikkelingspakket met een Oekraïens Ontwikkelingsfonds, Amerikaanse steun bij gasinfrastructuur, World Bank-financiering en gezamenlijke projecten. Rusland kan geleidelijk heringevoegd worden in de wereldeconomie onder gefaseerde opheffing van sancties en lange-termijn economische samenwerkingen; een uitnodiging terug naar de G8 wordt genoemd. Bevroren Russische tegoeden zouden deels gebruikt worden voor schadevergoeding aan Oekraïne.
- Overige bepalingen: verlenging van kernwapenverdragen, bevestiging dat Oekraïne niet zal streven naar kernwapens, hervatten van kerncentrale Zaporizjia onder IAEO-toezicht met gedeelde energie, bescherming van taalminderheden en religieuze tolerantie in Oekraïne, afspraken over vrij scheepvaart en graanexport, humanitair comité voor gevangenenruil en slachtoffers, en snelle verkiezingen in Oekraïne na ondertekening.
- Handhaving: de overeenkomst zou juridisch bindend zijn en gecontroleerd worden door een Vredesraad onder voorzitterschap van Trump; bij overtreding volgen sancties. Directe staakt-het-vuren-bepalingen treden in werking zodra partijen zich terugtrekken tot de overeengekomen punten, met monitoring onder Amerikaanse supervisie.
Gevolgen en gevoeligheden
Het Europese voorstel zoekt een evenwicht tussen veiligheidsgaranties, economische herstelprogramma’s en politieke concessies. Sommige elementen — zoals beperking van het Oekraïense leger, de verplichting om terrein niet militair terug te nemen en de rol van de VS als hoofdbewaker van naleving — zijn politiek gevoelig en kunnen binnen Oekraïne en bij westerse bondgenoten tot discussie leiden. De verwijdering van de Amerikaanse formulering over NAVO-uitbreiding en het expliciet opnemen van stappen voor Russische re-integratie tonen dat Europese landen inzetten op een complex pakket van veiligheid, herstel en geopolitieke normalisatie.