Dit is de volledige tekst van de troonrede 2025: koning roept op tot samenwerking na kabinetsval
In dit artikel:
Koning Willem-Alexander las dinsdag in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag de Troonrede 2025 voor, een door het kabinet opgestelde beleidsverklaring bij de start van het parlementaire jaar. De koning benadrukte dat het kabinet na recente politieke ontwikkelingen op een smalle parlementaire basis staat, en dat nauwe afstemming met de Staten-Generaal nodig is om steun te verwerven en beleidsresultaten te bereiken.
Binnenlandse prioriteiten
Het kabinet wil voortbouwen op lopende dossiers, met bijzondere aandacht voor onderwerpen die burgers dagelijks raken: inkomen, woningmarkt, veiligheid, zorg en onderwijs. Hoog op de agenda staan het afronden van de behandeling van nieuwe migratiewetgeving, het voortzetten van hersteloperaties voor slachtoffers van toeslagen, Groningen en te lage WIA-uitkeringen, en vermindering van regelgeving om herhaling te voorkomen. In de begroting voor 2026 is geld vrijgemaakt voor veiligheid op stations, extra opvangplaatsen voor slachtoffers van huiselijk geweld en maatregelen tegen femicide.
Zorg en welzijn krijgen aandacht via het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord, de Hervormingsagenda Jeugd en het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg, met als doel betere toegang en versterking van langdurige zorg thuis en in verpleeghuizen.
Ruimte, klimaat en woningbouw
Het kabinet wil het stikstofprobleem aanpakken zodat vergunningverlening weer mogelijk wordt en woningbouw en investeringen kunnen doorgaan. Het Startpakket Nederland van het Slot vormt de aanzet; uitgangspunt is balans tussen landbouw, natuur en industrie en het halen van stikstofdoelen. In de Nota Ruimte worden ruimtelijke belangen – woningbouw, natuur, klimaatadaptatie, defensie, energietransitie en landbouw – geïntegreerd, met meer centrale regie en aanwijzing van vier locaties voor grootschalige woningbouw.
Economische bezorgdheden
Hoewel werkloosheid laag is en koopkracht volgende jaar toeneemt door hogere lonen en eerder beleid, waarschuwt de Troonrede voor te lage economische groei op de lange termijn en een begrotingstekort dat weliswaar binnen grenzen blijft maar om keuzes vraagt. Ondernemers uiten bezorgdheid over het investeringsklimaat; het kabinet wil regeldruk verlagen, een nationale investeringsinstelling voorbereiden en fors investeren in de halfgeleiderindustrie. De regeling voor lagere energiekosten voor de industrie wordt verlengd tot 2028 en de verlaging van de brandstofaccijns blijft gehandhaafd in 2026.
Veiligheid, defensie en buitenland
Internationaal verwees de koning naar de recente NAVO-top in Den Haag en het besluit om defensie-uitgaven sterk te verhogen vanwege verscherpte geopolitieke risico’s. Nederland blijft Oekraïne militair en diplomatiek steunen en heeft twee luchtverdedigingseenheden en 300 militairen naar Zuidoost-Polen gestuurd. Tegelijkertijd zet het kabinet in op diplomatie en humanitaire hulp voor Gaza, met prioriteit voor een Europees gedragen staakt-het-vuren en hulp aan ontheemden.
Overige aandachtspunten
Caribisch Nederland en de landen in het Koninkrijk krijgen maatwerk voor financiële stabiliteit, bestuur en voedselzekerheid. De regering roept op tot volwassen debat en compromisbereidheid in een samenleving die sterk gepolariseerd lijkt. Ten slotte herinnerde de koning aan de verkiezingen op 29 oktober, die richtinggevend zullen zijn voor de toekomst van het land.