Dit Chinese bedrijf exporteert censuur, en Europese bedrijven helpen mee
In dit artikel:
Fang Binxing, bekend als één van de bedenkers van China’s Great Firewall, staat achter Geedge Networks, een bedrijf dat geavanceerde censuur- en surveillancesoftware levert. Een datalek waar FTM en internationale partners bij betrokken waren, plus een technische analyse van InterSecLab, onthullen dat Geedge-tools worden gebruikt door autoritaire regeringen in landen als Myanmar, Pakistan, Kazachstan en Ethiopië. Ook blijken westerse technologieën en Europese servers betrokken te zijn bij de inzet en distributie van die software.
De software van Geedge bevat meerdere modules met specifieke functies: een gebruiksvriendelijke interface (Cyber Narrator) om internetverkeer in regio’s te volgen; de Tiangou Secure Gateway (TSG), een vlaggenschip dat VPN’s kan detecteren en blokkeren, schadelijke code in websites kan injecteren en aanvallen kan uitvoeren; opslagsystemen voor verzamelde gebruikersdata (TSG Galaxy); en monitoringtools voor systeemfouten (Network Zodiac). Volgens de gelekte documenten zijn deze instrumenten schaalbaar en bedoeld voor landbrede uitrol, waarmee autoriteiten miljoenen mensen kunnen volgen en doelgericht onderdrukken.
De praktijken hebben concrete gevolgen geweest. In Myanmar schakelde de militaire junta op 1 februari 2021 het internet grotendeels uit en blokkeerde belangrijke sociale media om protesten te onderdrukken; zelfs VPN’s werden tegengehouden en alleen enkele vooraf goedgekeurde sites bleven bereikbaar. In Ethiopië gebruikte de overheid langdurige internetonderbrekingen tijdens het conflict in Tigray (vanaf 2020), wat hulpverlening bemoeilijkte en volgens experts ernstige humanitaire gevolgen had. In Pakistan is staatsgestuurde surveillance al langer onderwerp van controverse: toegang tot platforms wordt vaak afgeknepen tijdens onrust, en documenten laten zien dat Geedge-software daar is ingezet en zelfs e-mailverkeer is onderschept.
Het lek laat ook zien dat Geedge’s producten niet volledig autonoom opereren: licentiebeheerapparatuur van de Franse Thales Group speelt een rol bij het laten functioneren van TSG-licenties, en er werd gebruikgemaakt van een Alibaba Cloud-server in Duitsland als distributiepunt voor installatiepakketten. Voormalige westerse leveranciers zoals Sandvine (nu AppLogic Networks) en andere Europese bedrijven zijn genoemd in de context van technologie die in dezelfde markten is gebruikt — soms met ontkennende of ontwijkende reacties van die bedrijven. Daarnaast toont een vacature van Geedge dat het bedrijf actief personeel zoekt dat lange opdrachten kan uitvoeren in landen als Pakistan, Maleisië, Bahrein, Algerije en India, wat wijst op een uitgesproken internationale expansie.
Mensenrechtenorganisaties en digitale-rechtenactivisten waarschuwen dat zulke tools de vrijheid van meningsuiting en toegang tot informatie aantasten. Amnesty en Freedom House analyseerden delen van de gelekte data en concludeerden dat de instrumenten dienen om maatschappelijke controle te versterken: ze maken het moeilijker om misstanden te documenteren, protesten te organiseren of hulp te coördineren. Lokale activisten in Pakistan benadrukken dat democratieën fundamentele rechten moeten beschermen en niet mogen glijden naar Chinese praktijken van brede digitale repressie.
De bevindingen roepen vragen op voor Nederland en Europa over afhankelijkheid van buitenlandse infrastructuur en technologie, de beveiliging van persoonlijke data en de risico’s van export van digitale autoritarismemodellen. Fang en Geedge tonen ambitie om deze surveillancetechnologie wereldwijd te verspreiden, en met groeiende vraag uit autocratische regimes lijkt de markt daarvoor groot.