Directe invloed van AI-plaatjes niet te bewijzen, maar wel 'gevaarlijk precedent'

In dit artikel:

In de aanloop naar de verkiezingen duiken politiek schadelijke, levensechte AI-beelden op, vooral afkomstig van PVV-kanalen, en dat heeft experts en tegenstanders ongerust gemaakt. Vandaag deed GroenLinks-PvdA aangifte tegen lasterlijke afbeeldingen van lijsttrekker Frans Timmermans die op een Facebookpagina stonden die beheerd werd door PVV-Kamerleden Maikel Boon en Patrick Crijns; die zouden de plaatjes met AI-software hebben gemaakt. De betreffende pagina, 'Wij doen geen aangifte tegen Geert Wilders', is inmiddels offline gehaald.

Onderzoeker Fabio Votta van CampAIgntracker monitort sociale media tijdens de campagne en telt tot en met 12 oktober 231 AI-gegenereerde berichten; ongeveer de helft daarvan komt van de PVV. Naast gemanipuleerde portretten van politieke tegenstanders verschenen er ook AI-afbeeldingen die asielzoekers negatief afschilderen. Veel van die beelden werden verder gedeeld, wat volgens Votta precies het doel dient: het wegzetten en bevestigen van vooroordelen bij doelgroepen.

Hoewel het moeilijk is aantoonbaar te maken dat zulke beelden direct het stemgedrag veranderen, waarschuwt Votta dat ze bestaande opvattingen versterken en zo als ‘waarheid’ kunnen gaan gelden. Dat kan leiden tot demonisering van personen of groepen, met reële risico’s op bedreigingen en geweld. Ook het Alan Turing Institute waarschuwde eerder: AI werd veel ingezet tijdens tientallen verkiezingen wereldwijd, en hoewel directe effectiviteit op stemmen niet bewezen is, vormen dergelijke technieken wel een duidelijke bedreiging voor de informatieomgeving.

Votta benadrukt dat het steeds makkelijker wordt om geloofwaardige nepbeelden te produceren en dat het onderscheid tussen echt en kunstmatig snel vervaagt — met als gevaar dat mensen in eigen, AI-gegenereerde werkelijkheid terechtkomen.