Deze man werd multimiljonair met het opslaan van overheidswebsites
In dit artikel:
John Heins bouwde sinds 2009 met GW Cross Media (merknaam Archiefweb) aan een dominante positie in het archiveren van overheidswebsites. Het bedrijf beheerde de gearchiveerde sites van ruim 80% van de gemeenten, alle provincies en waterschappen en vrijwel alle universiteiten. Heins keerde in 2022–2023 meerdere miljoenen aan dividend uit, richtte een vastgoed-bv op en verkocht het bedrijf later aan de Noorse groep Visma; hij is niet meer bij GW Cross Media werkzaam.
Probleem: gemeenten betaalden langdurig uiteenlopende en vaak hoge tarieven zonder veel concurrentie. Omdat opdrachten klein werden gehouden, vonden veel gunningen onderhands plaats en is er weinig publieke inkooptransparantie. Voorbeelden uit 2025: Vlaardingen betaalde ongeveer €4.000 voor archivering van vlaardingen.nl, ’s‑Hertogenbosch bijna €5.000 voor een site die kleiner is. Visma zegt dat prijzen afhankelijk zijn van complexiteit per subdomein, maar hoe die complexiteit wordt bepaald is onduidelijk.
Overstappen naar andere leveranciers blijkt lastig en duur. Archieven worden online gehost op domeinen van GW Cross Media en gemeenten die wilden wisselen kregen vaak extra rekeningen om de bestanden te ontvangen. Voorbeelden: ’s‑Hertogenbosch kreeg een offerte van €2.750 voor drie sites, Coevorden kreeg bijna €25.000 voor acht sites. Concurrenten zeggen dat het overdragen van gestandaardiseerde bestanden geen tienduizenden euro’s hoeft te kosten; sommige aanbieders rekenen zelfs niets voor overdracht. Omdat bestanden ontbreken, zijn oude webarchieven van sommige gemeenten al onbereikbaar.
Op landelijk niveau liep de Rijksoverheid anders: na signalen van achterstand startte het ministerie van Algemene Zaken in 2020 een aanbesteding voor circa 1.500 sites. GW Cross Media won een zesjarig contract van naar schatting €24 miljoen (gemiddeld ruim €2.200 per site, inclusief overdracht). Critici vinden dat ook deze prijs hoog is en dat concurrenten afhaakten vanwege de schaal, waardoor onderhandelingspositie beperkt bleef.
Kwaliteitsvragen spelen mee. Een steekproef van gearchiveerde sites toont dat niet alle pagina’s en functionaliteiten goed zijn opgeslagen: cookie‑meldingen blokkeren toegang, registers en databanken zijn soms onvindbaar en links werken niet. Archiefwetenschapper Charles Jeurgens noemt de geleverde archieven in sommige gevallen tekortschietend en waarschuwt voor afhankelijkheid van commerciële partijen bij het bewaren van publieke geheugen.
Juridisch/beleidstechnisch: de Archiefwet verplicht geen allesomvattende bewaring; overheden moeten wel een onderbouwde selectie en bewaartermijnen vastleggen. Digitale archieven moeten uiteindelijk naar een openbare instelling worden overgebracht — nu uiterlijk na twintig jaar, vanaf volgend jaar na tien jaar. Experts benadrukken dat gemeenten beter kunnen inkopen en onderling prijzen kunnen vergelijken om publieke uitgaven te beperken: wie geen aanbesteding wil doen, kan in elk geval bij andere gemeenten navragen wat zij betalen.
Kortom: een privaat bedrijf vergaarde een bijna‑monopolie op webarchivering, de prijzen en overdrachtsvoorwaarden verschilden sterk, de kwaliteit is soms onvoldoende en gemeenten blijken kwetsbaar door gebrek aan transparantie en collectieve inkoop. Het incident benadrukt de noodzaak van meer openheid, gezamenlijk inkopen en heldere afspraken over eigendom en overdracht van digitale archieven.