Deze hulpverlener is net terug uit Gaza: 'De hongersnood is een doelbewuste chaos'
In dit artikel:
Caroline Willemen (39), een Vlaamse noodhulpcoördinator van Artsen zonder Grenzen, is net terug uit Gaza-Stad waar ze de afgelopen twee maanden werkte terwijl het Israëlische leger de stad met toenemend geweld binnendrong met als doel volledige inname en bezetting. Ze noemt de situatie erger dan alles wat ze eerder in Afghanistan, Syrië, Libanon of op reddingsschepen in de Middellandse Zee meemaakte: er is volgens haar een gecreëerde hongersnood en doelbewuste ontwrichting van hulpverlening.
In het basisgezondheidscentrum dat Willemen leidde steeg het aantal consultaties van 450 naar 600 per dag; dagelijks moesten ongeveer 200 mensen weggestuurd worden wegens gebrek aan capaciteit. Het kleine veldhospitaal had dertien bedden, wat totaal ontoereikend bleek tegenover de continue toestroom van ernstig gewonde patiënten met brandwonden, breuken en amputaties. Essentiële materialen ontbreken: externe fixaties voor botbreuken zijn zeldzaam en soms worden ze uit lijken gehaald om hergebruikt te worden, zegt Willemen.
Voedseltekort en geweld hangen volgens haar samen: markten waren soms volledig leeg, Palestijnse collega’s kwamen soms 48 uur zonder eten op hun werk. Hulpconvoys gaan onregelmatig Gaza in en uit; medicijnen en voorraden bereiken de bevolking slechts sporadisch omdat vrachtwagens vaak door Israëlische autoriteiten worden tegengehouden of omdat goederen in “rode zones” worden gedropt waar mensen onder vuur liggen. Willemen beschrijft chaotische taferelen bij distributiepunten, met dodelijke schietpartijen en geweld onder mensen die vechten om voedsel. Ze zegt geen aarzeling te voelen het woord “genocide” te gebruiken gezien de systematische aard van het lijden.
Het team van Artsen zonder Grenzen in Gaza bestond uit vier internationals en 76 Palestijnse collega’s. Die laatsten nemen veel grotere risico’s, slapen onveilig, hebben honger en blijven ondanks dat elke ochtend terugkeren naar hun werk. Willemen vertelt van collega’s die bijna familieleden verloren bij luchtaanvallen en van een jongen van veertien die bij een grenspost was neergeschoten; zijn jongere broer was eerder ook al gedood bij een vergelijkbaar punt.
Willemen was recentelijk ook aanwezig bij een demonstratie in Brussel met naar schatting honderdduizend deelnemers, en benadrukt hoe belangrijk zichtbaarheid en solidariteit zijn voor de geteisterde Palestijnen, ook al veranderen demonstraties op korte termijn niets aan schaarste. Ze zegt dat hulporganisaties voor moeilijke keuzes komen te staan — zoals of nieuwe patiënten nog opgenomen kunnen worden — maar dat zij besloten hebben zoveel mogelijk door te blijven werken totdat alle middelen echt op zijn.
Ze geeft aan dat Gaza voor haar de plek blijft waar zij het meest kan bijdragen en roept zowel machthebbers als gewone burgers op verantwoordelijkheid te nemen: overheden moeten een einde maken aan het geweld en burgers kunnen zich afvragen of hun geld onbedoeld bijdraagt aan de oorlog.