Deze eigenschappen hebben mensen met toxische schaamte

dinsdag, 22 april 2025 (17:10) - In de Spiegel

In dit artikel:

John Bradshaw gebruikte de term 'toxische schaamte' om een diep gevoel van minderwaardigheid te beschrijven dat vaak in de kindertijd ontstaat en mensen belet gezonde relaties te vormen. Dit werd recent geïllustreerd bij een boer in het televisieprogramma Boer zoekt vrouw, die door onzekerheid en een gevoel van ontoereikendheid geen verbinding met vrouwen durfde te maken en emotioneel brak. Mensen met toxische schaamte twijfelen sterk aan hun eigen waarde en begrijpen niet waarom anderen hen zouden accepteren. Bradshaw beschrijft dat dit tekort aan zelfvertrouwen leidt tot uitersten: ofwel een overdreven grootheidsgevoel, of juist zelfvernietiging die neigt naar depressie. Een tussenweg, die hij 'healthy shame' noemt, ontbreekt vaak.

Bradshaw, zelf worstelend met verslavingen zoals alcoholisme en een dwangmatige werkdrift, benadrukt dat toxische schaamte ook het vermogen belemmert om echte, open verbindingen aan te gaan. Omdat deze schaamte vaak ontstaat door pijnlijke ervaringen met naasten, is vertrouwen opbouwen met anderen juist essentieel voor herstel. De onmogelijkheid tot intimiteit en het creëren van een 'valse zelf' functioneren daarbij als grote hindernissen. Bovendien zoeken mensen met toxische schaamte vaak anderen met vergelijkbare emotionele blokkades op, waardoor ze gevangen blijven in patronen van geheimhouding en afstandelijkheid. Bradshaw illustreert hiermee de complexiteit en ingrijpende gevolgen van toxische schaamte in persoonlijke relaties.