Desastreuze gevolgen voor weidevogelparadijs voorlopig afgewend

In dit artikel:

25 november 2025 — De Raad van State heeft op verzoek van Vogelbescherming Nederland en de Natuur- en Milieufederatie Gelderland een besluit van de gemeente Nijkerk geschorst dat regels zou versoepelen voor het scheuren van grasland in de polder Arkemheen. Hierdoor blijven boeren in het natuurgebied voorlopig gebonden aan het bestaande verbod op scheuren en aan de vergunningplicht die in de rest van het provinciale weidevogelgebied van Nijkerk geldt.

Scheuren (omploegen of frezen van de graszode) maakt de grasmat kapot en leidt vaak tot intensiever graslandbeheer, zoals frequenter maaien. Onderzoek wijst uit dat zo’n ingreep het microreliëf en de variatie van de vegetatie verliest, waardoor weidevogelkuikens — die direct na het uitkomen zelf naar voedsel en beschutting moeten zoeken — veel minder kans hebben om te overleven. De maatregel zou daarom nadelige gevolgen hebben voor broedvogels in Arkemheen, met name de grutto.

Arkemheen is van nationaal belang door de historische kavelstructuur en de soortenrijkdom: broedvogels als grutto, slobeend, tureluur, veldleeuwerik, watersnip en zomertaling doen het er goed, en het gebied is ook belangrijk voor overwinterende watervogels zoals kleine zwaan en smient. De geschorste wijziging van het bestemmingsplan zou versoepelingen mogelijk maken voor delen van Arkemheen die als Natura 2000-gebied en deel van het Gelders Natuurnetwerk zijn aangewezen, en de vergunningplicht schrappen voor andere delen van het provinciale weidevogelgebied.

Vogelbescherming en de Natuur- en Milieufederatie Gelderland stellen dat de bestemmingsplanwijziging in strijd is met de Gelderse omgevingsverordening en Natura 2000-regels. Bovendien is er een lopende aanwijzing van Arkemheen voor de grutto — een consequentie van een Europese inbreukprocedure tegen Nederland die in juli 2024 begon na een klacht van Vogelbescherming — wat juist verbetering van broedgebiedkwaliteit vereist. De organisaties verwachten dat de Raad van State dit standpunt in de nog te behandelen bodemprocedure zal bevestigen, iets dat ook gevolgen kan hebben voor vergelijkbare beschermde weidevogelgebieden elders in Nederland.