Demonstratie gekaapt door extremisten: 'Ze krijgen voet aan de grond'
In dit artikel:
De rellen van zaterdag in Den Haag, begonnen als een protest tegen het asielbeleid op het Malieveld, escaleerden in aanzienlijke politieke en gewelddadige actie: ruiten van het D66-kantoor werden ingegooid, vuilcontainers in brand gestoken, meerdere politieauto’s beschadigd en agenten gewond. Groepen in het zwart, soms met Prinsenvlaggen en vlaggen van bewegingen als Defend Netherlands, trokken door de stad en scandeerden leuzen gericht tegen asielzoekers en met nazi-symboliek.
Demissionair minister van Financiën Eelco Heinen kwalificeerde de gebeurtenissen als hooliganisme, maar experts noemen die duiding te eenzijdig. Koen Vossen (politicologie, Radboud Universiteit) stelt dat je het geweld niet kunt wegschrijven als louter voetbalvandalisme: hoewel ook voetbalhools aanwezig waren, voerden betrokkenen politieke en extreemrechtse boodschappen en waren groepen als de Geuzenbond zichtbaar. Volgens Jelle Postma van de Justice for Prosperity Foundation maakten de deelnemers deel uit van een breder extremistisch netwerk dat gericht is op het ondermijnen van de democratie.
Postma beschrijft een samenhangend extreemrechts systeem waarin vier actoren elkaar versterken: extremistische groepen en influencers, politieke actoren, ultraconservatieve organisaties en economische spelers (zoals big tech of rijke financiers). Dit netwerk gebruikt zichtbare geweldsincidenten om angst aan te wakkeren, wat volgens hem de roep om een ‘sterke leider’ kan versterken en zo de democratische orde onder druk zet. Hij zegt dat de spanningen al maanden opliepen en dat in extremistische chatgroepen al oproepen tot geweld tegen politici en asielcentra circuleerden.
De rellen passen volgens de experts in een breder patroon dat ook door veiligheidsdiensten wordt gesignaleerd. AIVD en NCTV waarschuwden recent voor een groeiende voedingsbodem voor politiek geweld: extreemrechtse groeperingen normaliseren hun ideeën door ze te verpakken als legitieme zorgen over migratie, democratie en identiteit, verspreiden complottheorieën zoals ‘omvolking’ en rekruteren via sociale media vooral ook jongeren.
Beide experts roepen op tot stevig politiek leiderschap en een open maatschappelijk debat over grenzen aan vrijheden wanneer deze worden gebruikt om de democratie te ondermijnen. Ze benadrukken dat het aanpakken van extremisme mogelijk politieke kosten met zich meebrengt, maar waarschuwen dat ongewijzigd doorgaan het risico vergroot dat extreemrechtse bewegingen steeds meer vaste voet krijgen in de samenleving.