Democratie op z'n kop: D66'er wordt burgemeester in stad waar bijna niemand D66 stemde

In dit artikel:

De gemeenteraad van Tilburg heeft D66’er Fleur Gräper voorgedragen als nieuwe burgemeester, ondanks dat D66 bij de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 in Tilburg maar ongeveer 7,26% van de stemmen behaalde. Dat besluit wekt bij de auteur de indruk van een achterkamertjepolitiek: partijen verdelen hoge posten via benoemingsprocedures en commissies, waarna iemand uit het partijkartel naar voren schuift — ook als die partij bij kiezers weinig draagvlak heeft. Volgens de kritiek past Gräpers voordracht in een breder patroon waarbij politici van D66, ondanks electorale verliezen, alsnog goedbetaalde functies weten te bemachtigen.

De schets: officieel wordt een burgemeester door de raad voorgedragen en uiteindelijk door de kroon benoemd, maar in de praktijk zouden landelijke partijen te veel invloed hebben op wie op de shortlist komt. Voorstanders van directe democratie wijzen er ook op dat D66 zelf eerder pleitte voor gekozen burgemeesters, wat de benoeming extra hypocriet maakt in de ogen van critici. Voor Tilburgse inwoners betekent dit volgens het stuk een gemiste kans op een lokale, onafhankelijke bestuurder met wortels in de stad; in plaats daarvan krijgt een Haagse partijvoerder het hoogste ambt.

De zaak wordt gebruikt als illustratie van een groter democratisch probleem: als het partijkartel elkaar posities toeschuift, groeit de kloof tussen burgers en bestuur en daalt het vertrouwen in politieke instituties. In die visie ondermijnt het benoemingssysteem de waarde van de stem en bevestigt het dat gevestigde netwerken hun macht veiligstellen, ongeacht de lokale verkiezingsuitslag.