Defensie-expert Ko Colijn over manieren waarop drones de oorlog veranderen
In dit artikel:
Defensie-expert Ko Colijn bespreekt zes manieren waarop drones de oorlog in Oekraïne en de Europese veiligheid ingrijpend hebben veranderd.
1) Nieuwe vormen van oorlogvoering
Drones bepalen in hoge mate de moderne slagvelden: volgens Colijn is inmiddels circa de helft van de oorlogsdoden toe te schrijven aan drone-activiteiten. Swarms overbelasten luchtverdedigingen en neergehaalde toestellen veroorzaken slachtoffers in steden en op stations. Het conflict verschuift van statische loopgraven naar mobiele, grensoverschrijdende aanvallen — een voorbeeld is operatie “Spinnenweb” in juli, waarbij Oekraïne diepe aanvallen op Russisch grondgebied uitvoerde. Tegelijk is er een technologische wedloop tussen Russische en Oekraïense dronedeskundigen.
2) Een breder, grensoverschrijdend conflict
Wat ooit een puur Oekraïens conflict leek, raakt steeds meer vervlochten met NAVO-belangen. Dronesignalen boven Polen, Roemenië en West-Europa illustreren de ambiguïteit: niet altijd is duidelijk wie verantwoordelijk is. Dat leidt tot lastige beleidskeuzes tussen actief ingrijpen (bijv. no-flyzones) en passieve afwachtstrategieën, met risico’s op escalatie.
3) Nieuwe verdedigingsopties
Europese staten worstelen met hoe ongewenste drones het beste te bestrijden: optische en radardetectie, jamming, neerhalen of het opbouwen van een ‘dronewall’ langs de oostgrens (een idee van EU-leiders). Keuzes blijven complex: nationale systemen versus één Europees netwerk (dat jaren kan duren), en de vraag of je liever de fysieke drone uitschakelt of de bestuurder target — Oekraïne experimenteert met dat laatste als effectief alternatief.
4) Versterking van Oekraïnes positie
Langafstandsdrones geven Kyiv nieuwe slagkracht; sommige systemen zouden tot ver in Rusland kunnen reiken (Colijn noemt een bereik van circa 2.100 km). Aanvallen op raffinaderijen beperken Russische brandstofvoorziening en verstoren de oorlogslogistiek, verzwakken de economie en vergroten Oekraïnes onderhandelingspositie — met mogelijke gevolgen voor wapenleveringen uit partnerschappen.
5) Hybride oorlog en economische consequenties
Drones maken de strijd meer hybride: ontwrichting, sabotage en economische druk krijgen een groter aandeel. Dit zet bestaande defensieregimes onder spanning en schept tegelijk marktvragen: wapenleveranties en commerciële productie van drones worden aantrekkelijker voor leveranciers.
6) Nieuwe politieke breuklijnen
Er ontstaan uiteenlopende reacties: EU-initiatieven zoals een ‘dronewall’, NAVO-projecten en nationale improvisaties lopen door elkaar. Oude verdragen en wapenbeheersingsrituelen schieten tekort tegenover snelle drone-innovatie. Tegelijk neemt beleidsruimte voor export en classificatie toe: recente Amerikaanse besluiten om drones juridisch zwaarder te classificeren vergemakkelijken verkoop en productie.
Colijn concludeert dat drones niet alleen het slagveld veranderen, maar ook geopolitieke verhoudingen, defensiestructuren en commerciële belangen. De technologische en politieke vraagstukken die dat oproept zullen Europa en de NAVO nog lange tijd bezighouden.