NU+ | Defensie-expert Ko Colijn over dure F-35's die goedkope drones neerschieten
In dit artikel:
Defensie-expert Ko Colijn, die al vijftig jaar commentaar geeft bij gewapende conflicten, bespreekt de recente Russische onbemande vliegtuigen die boven Polen zijn neergehaald terwijl ze op weg waren naar Oekraïne. Nederlandse en Poolse leiders, met name Mark Rutte en demissionair premier Dick Schoof, prezen de inzet van F-35’s, maar Colijn wijst op de weinig kosteneffectieve aanpak: dure straaljagers en raketten werden ingezet tegen tientallen soms primitieve drones, terwijl brandstof- en wapenprijzen de rekening flink doen oplopen. Eén drone wist desondanks tot zo’n 300 kilometer het Poolse luchtruim binnen te dringen.
Rutte kondigde daarop snel een NAVO-reactie aan onder de naam Operatie Eastern Sentry, die luchtverdediging moet coördineren van de Noordkaap tot Turkije. Colijn ziet die haast enerzijds positief, maar anderzijds als een erkenning dat Polen aanvankelijk met ad-hocmiddelen te werk ging. Ook EU-voorzitter von der Leyen sprak over een ondoordringbare verdedigingslinie tegen drones, maar zo’n systeem bestaat nog niet; Estland’s geplande “Baltic Drone Wall” is naar verwachting pas rond 2027 operationeel.
Politiek reageerden Brussel en Warschau fel: Polen noemt de actie roekeloos en premier Donald Tusk benadrukte dat het geen ongeluk was. De Russische suggestie dat Oekraïense jammers verantwoordelijk zouden zijn voor de afwijking van drones naar Polen acht Colijn onwaarschijnlijk; vanuit Belarus en Kaliningrad kunnen drones makkelijk Polen bereiken, en beide kanten hebben ervaring met verre inzet van onbemande systemen.
Belangrijke conclusie van Colijn: geen bemand gevechtsvliegtuig kan een zwerm vijandige drones volledig tegenhouden. Door het succes van onbemande wapens verandert het beeld van moderne oorlogsvoering snel; daarmee rijst de dringende vraag naar goedkope, schaalbare middelen — elektronische bestrijding, radars en tegenmaatregelen — om dergelijke dreigingen effectief en betaalbaar te neutraliseren.