Kankergevoelige Deense donor heeft bijna 200 kinderen verwekt in Europa

In dit artikel:

Een Deense spermadonor met een erfelijke mutatie heeft naar nu bekend zeker 197 kinderen in heel Europa verwekt; eerder dit jaar waren 67 gevallen gemeld. Dit blijkt uit een gezamenlijk onderzoek van veertien Europese publieke omroepen, waaronder NOS, BBC en VRT. De mutatie verhoogt de kans op kanker; bij 23 donorkinderen is de afwijking al aangetroffen en minstens tien van hen kregen tumoren zoals leukemie en lymfeklierkanker. Sommige slachtoffers kregen meerdere vormen van kanker en enkele zijn overleden, volgens een Franse bioloog en kankeronderzoeker.

De donor staat geregistreerd onder nummer 7069 en wordt ook Kjeld genoemd (geen echte naam). De Belgische minister van Volksgezondheid maakte het nummer bekend; de Deense European Sperm Bank (ESB) verzet zich tegen openbaarmaking uit privacyoverwegingen. Tussen 2006 en 2023 leverde de bank dit zaad; in april 2020 werd de distributie kort stopgezet na één kankergeval, maar vrijgave volgde toen tests niets aantoonden. Pas in oktober 2023 wezen meerdere tests op een kankerverwekkende mutatie en werd de donor definitief geblokkeerd.

Per land zijn er veel gevallen: Denemarken (99), België (53), Spanje (35) en daarnaast slachtoffers in Frankrijk, Duitsland, Italië en Nederland — onder meer twee Nederlandse vrouwen die via een Belgische kliniek behandeld werden. De ESB heeft volgens artsen geen actieve hulp geboden bij het opsporen en informeren van getroffen moeders en kinderen, deels wegens privacywetgeving. Klinieken kregen wel bericht maar berichtgeving aan ouders verliep onvolledig en vertraagd. De affaire legt knelpunten bloot rond anonieme donatie, grensoverschrijdende regulering en de noodzaak van betere screening en traceersystemen.