Debat kabinetsval: Wilders onder vuur, Yeşilgöz doorgezaagd over samenwerking met PVV
In dit artikel:
Tijdens het Kamerdebat over de val van het kabinet lag PVV-leider Geert Wilders zwaar onder vuur, terwijl ook VVD-leider Dilan Yeşilgöz kritische vragen kreeg, vooral over de mogelijke toekomstige samenwerking met de PVV. Wilders verdedigde zijn besluit om de PVV uit de coalitie terug te trekken met het argument dat het handhaven van het kabinet de makkelijke weg zou zijn geweest, maar dat hij koos voor het nakomen van zijn belofte om de instroom van asielzoekers te beperken. Hij erkende dat het kabinet weinig tijd had om resultaten te boeken en dat veel plannen nog in voorbereiding zijn.
De oppositiepartijen GroenLinks-PvdA, D66 en ChristenUnie ondervroegen Yeşilgöz nadrukkelijk over een mogelijke samenwerking tussen de VVD en PVV in toekomstige kabinetten. Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) uitte scherpe kritiek en noemde een coalitie met de PVV onwaardig voor de VVD, verwijzend naar Wilders’ aanwezigheid bij de extreemrechtse CPAC-conferentie in Hongarije en de mogelijke veiligheidsrisico’s. Yeşilgöz deelde deels deze zorgen en legde uit dat de VVD om die reden ziel had om de ministeries van Justitie en Defensie te willen bezetten. Ze gaf echter aan nog geen definitief besluit genomen te hebben over samenwerking met de PVV, omdat het besluit pas recentelijk aan de orde is gekomen en een zorgvuldige afweging vraagt.
Ook ChristenUnie-leidster Mirjam Bikker vroeg om duidelijkheid over de VVD’s standpunt, waarop Yeşilgöz benadrukte dat het niet zomaar van één factor afhangt. D66-leider Rob Jetten kreeg als antwoord dat het complex ligt en meerdere overwegingen vereist. Daarnaast kwam tijdens het debat ook de gespannen verhouding tussen PVV en de overgebleven coalitiepartners aan bod.
Aan het einde van het debat stemde de Kamer voor een motie die oproept tot zo snel mogelijke nieuwe verkiezingen. De Kiesraad adviseerde de verkiezingen te houden op 29 oktober, een datum die door politieke waarnemers als realistisch wordt gezien. Politiek verslaggever Fons Lambie signaleerde dat het debat een voorproefje was van de komende verkiezingscampagne, waarin Wilders gezien wordt als de ‘wegloper’, terwijl ook VVD-leider Yeşilgöz scherp onder vuur ligt vanwege haar onduidelijkheid over de PVV-samenwerking. Deze ambiguïteit kan het VVD-congres, dat binnenkort plaatsvindt, domineren, zeker nu ook voormalige VVD-coryfeeën aandringen op uitsluiting van de PVV.
De komende tijd zal duidelijk worden welke kabinetsplannen controversieel zijn, vooral rond strenge asielwetten waar een Kamermeerderheid haast mee wil maken. Ook de invulling van de ministersposten die vrijkomen na het vertrek van PVV-ministers speelt een rol; VVD, BBB en NSC strijden allen om de portefeuille Migratie en Asiel, waarmee ze tijdens de campagne resultaat willen boeken. Politiek verslaggever Marieke van de Zilver maakt een nadere balans op over de behaalde doelen en toekomstige obstakels voor het gevallen kabinet.