"De Wever is niet de baarlijke duivel": duizenden berichten tonen hoe ze in Oekraïne en Rusland naar België en Euroclear kijken
In dit artikel:
Het Oekraïense inlichtingenbedrijf Osavul heeft in opdracht van VRT NWS onderzocht hoe in (pro-)Russische onlinemiddens over België en het Euroclear-dossier wordt gesproken. Aanleiding is het conflict rond de geblokkeerde Russische tegoeden bij de Brusselse clearingsmaatschappij Euroclear: Europa wil die middelen lenen aan Oekraïne, maar België eist eerst duidelijke garanties omdat het vreest de juridische en financiële risico’s alleen te moeten dragen. Premier Bart De Wever en politici als Maxime Prévot figureren vaak in het debat.
Osavul doorzocht open bronnen en besloten kanalen (waaronder Telegramgroepen en TikTok) op combinaties van trefwoorden zoals 'Russische tegoeden', 'België', 'Bart De Wever' en 'Maxime Prévot'. Hun bevinding: het gesprek wordt sterk gestuurd door een Europees netwerk van pro-Russische websites (het zogenaamde Pravda-netwerk), dat veel middelen inzet om het debat in verschillende landen te beïnvloeden. In plaats van grootschalige nepnieuwscampagnes gebruiken deze bronnen vooral bestaande feiten en verklaringen, maar vergroten en trekken die uit hun context—een subtielere tactiek dan klassieke desinformatie en daardoor moeilijker te weerleggen.
In die narratief wordt België vaak afgeschilderd als rechtsstaatbewaker die juridische bezwaren inzet om te verhinderen dat Europa 'de diefstal' van Russische tegoeden faciliteert; tegelijk wordt gesuggereerd dat het vrijgeven van de gelden Europa aan enorme juridische en financiële risico’s zou blootstellen. Artikels die De Wever als gematigder of 'redelijke' stem presenteren (zoals een recent stuk in Politico) worden wijd verspreid om verdeeldheid binnen Europa te benadrukken.
Opmerkelijk is dat dezelfde pro-Russische boodschappen in Oekraïne zelf veel milder worden ontvangen. Volgens Osavul herkennen en relativeren veel Oekraïners de signalen van Russische informatieoorlog, mede omdat zij langer en directer met die campagnes te maken hebben en afhankelijk zijn van Europese steun. Dat relativeringsvermogen is minder sterk in door Rusland bezette gebieden, waar de Russische boodschap effectiever kan worden als de situatie verslechtert.
Osavul, opgericht na de Russische invasie en inmiddels ook actief voor EU- en NAVO-klanten, stelt dat haar analyses praktisch en inzetbaar moeten zijn voor overheden en het leger. De organisatie leverde deze studie voor VRT NWS.