De stad als natuurreservaat voor wilde bijen

In dit artikel:

Hans Kalliwoda zet in op stedelijke natuur door zogenaamde BeeTotems te plaatsen: levende kunstwerken gevuld met inheemse planten en een klein ecosysteem die wilde bijen moeten ondersteunen en buurtbewoners betrekken. In Nederland zijn van de 359 wilde bijensoorten meer dan de helft bedreigd, en Kalliwoda wil juist in steden nieuwe leefgebieden creëren nu het platteland onder druk staat door intensieve landbouw en bestrijdingsmiddelen.

De totems zijn gemaakt van gerecycled plastic en bevatten onder andere speciaal geselecteerde planten voor nectar en stuifmeel, plus tijgerwormen die keukenafval omzetten in voeding voor de planten. Elk exemplaar is afgestemd op één bijensoort, zodat bewoners een concrete “wijkbij” krijgen om voor te zorgen. Via een interactieve app, Karmagotchi, kunnen buurtbewoners onderhoud bijhouden, foto’s delen en zelfs KNMI-gegevens raadplegen om water- en verzorgingsadvies te krijgen. Kalliwoda ziet het project ook als middel om sociale cohesie te stimuleren en kinderen aan te zetten naar buiten te gaan — in plaats van digitale spelletjes bijen fotograferen en leren herkennen.

Eerdere BeeTotems verschenen al in Amsterdam; op zaterdag 13 september 2025 wordt de eerste in Leiden (Maredijkbuurt) onthuld, met aanwezigheid van Koos Biesmeijer (Naturalis) en wethouder Ashley North. Op 17 september treedt het BijenCircus op in dezelfde buurt om op een toegankelijke manier over bijen en biodiversiteit te informeren. Het initiatief combineert kunst, circulaire principes en burgerparticipatie als antwoord op de afname van wilde bijen en als voorbeeld van hoe steden bijvriendelijker kunnen worden.