De SGP verandert niet. Leve de SGP!
In dit artikel:
De SGP ligt opnieuw onder vuur omdat haar traditionele standpunt dat vrouwen geen passief kiesrecht hebben weer zichtbaar werd op de kandidatenlijst voor de komende Kamerverkiezingen: de top vijf is ongewijzigd ten opzichte van 2023 en bestaat uitsluitend uit mannen. Terwijl andere partijen hun programma’s en lijsttrekkers vernieuwen, hield de SGP vast aan de bestaande samenstelling, wat reacties uit de samenleving en oproepen tot juridische acties uitlokte — onder meer van journaliste Ronit Palache en activisten van het Bureau Clara Wichman, die minister Uitermark vragen om op te treden tegen wat zij discriminerend noemen.
Achtergrond en recente stappen: op het partijcongres in mei diende de kiesvereniging Vlissingen een motie in om het zogeheten vrouwenstandpunt tot een vrije kwestie te maken. Vlissingen nomineerde ook Lilian Janse, lokaal SGP-politica uit Vlissingen, als mogelijke kandidaat voor de Tweede Kamer. De motie werd met grote meerderheid verworpen en het partijbestuur wees Janse af bij de toetsing van kandidaten. Binnen de partij is er wel een klein maar luider wordend smaldeel dat verandering wil, maar dat behoudend blok is omvangrijk genoeg om iedere koerswijziging te blokkeren; degenen die voor verandering pleitten blijven desondanks loyaal en blijven lid en stemmen SGP.
Historische context: de SGP, opgericht in 1918 en sinds 1922 in de Kamer vertegenwoordigd, profileert zich al decennia als behoudend en principieel onveranderlijk. Die identiteit gaat terug op de beginjaren, waarin de partij zich onderscheidde met de zogenaamde drie V’s — tegen vaccinaties, tegen verplichte verzekeringen en tegen vrouwenkiesrecht — en sindsdien vasthoudt aan een orthodox-christelijk profiel.
Waarom sommige kiezers de partij wél waarderen: buiten de discussie over de positie van vrouwen voert de SGP naar mening van de auteur consistente, nuchtere standpunten op allerlei dossiers. Voorbeelden uit recente Kameractiviteiten: scherpe vragen over plannen in een nieuwe politie-CAO die collectieve christelijke feestdagen ‘inwisselbaar’ zouden maken; een duidelijke pro-Israël-houding sinds de Hamasaanval van 7 oktober; en behoudende, pragmatische posities rond stikstof, klimaat, defensie, financiën en veiligheid. Die thematische consistentie en zakelijkheid zijn voor sommige kiezers aanleiding om de SGP serieus te overwegen, ondanks het controversiële vrouwenstandpunt.
Kortom: de herhaling van een allesbepalende interne norm over vrouwelijke kandidatuur zorgt opnieuw voor rumoer buiten de partij en oproepen tot rechtsingrijpen, terwijl binnen de SGP de meerderheid vasthoudt aan traditie. De discussie over vrouwen dreigt het zicht op andere politieke inhoud te overheersen, al zijn er stemmen binnen en buiten de partij die zowel kritiek geven als wijzen op de principiële en beleidsmatige kanten van de SGP.