De Russische schaduwvloot is ongrijpbaar, maar heel soms lukt het wel
In dit artikel:
De Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) voerde recent een inval uit bij de Schiedamse groothandel Prins Supply, gespecialiseerd in scheepsbenodigdheden. Hierbij werd de volledige directie gearresteerd en beslag gelegd op administratie, data en 65.000 euro contant geld. Prins Supply wordt verdacht van het bevoorraden van Russische schepen die onderdeel zijn van de zogenoemde 'schaduwvloot', waarmee Rusland de westerse sancties tegen (olie)handel probeert te omzeilen. Deze vloot bestaat uit verouderde, slecht onderhouden olietankers die onder buitenlandse vlaggen varen en vaak via complexe eigendomsstructuren in belastingparadijzen worden beheerd, wat opsporing bemoeilijkt.
Follow the Money doet al geruime tijd onderzoek naar deze schaduwvloot, die een groot risico vormt voor de Noordzee vanwege de slechte staat van de schepen en het ontbreken van verzekering. Westerse eigenaren en handelaren spelen een belangrijke rol in de handel van deze tankers; vorig jaar bleek dat voormalige eigenaren er minimaal 6 miljard dollar aan verdienden door de verkoop van schepen die eigenlijk klaar waren voor sloop. Ondanks ethische bezwaren is de handel vooralsnog legaal, wat het probleem complex maakt.
Naast de handel in schepen zijn ook gerelateerde activiteiten moeilijk te traceren. Zo worden Russische vrachtschepen verdacht van het inzetten van drones boven de Noord- en Oostzee, met name nabij strategische infrastructuren en militaire bases. Hoewel diensten de situatie monitoren, ontbreekt vaak hard bewijs. Een recente doorzoeking van een Noors schip leverde bijvoorbeeld geen direct bewijs van drone-activiteiten op. De inval bij Prins Supply wijst erop dat de autoriteiten nu sterker bewijs hebben vergaard.
Nederland heeft in de afgelopen drie jaar zeventig sanctie-overtredingen bestraft en de FIOD voert nog veertig onderzoeken uit. Of dit daadwerkelijk een significante klap zal zijn voor de schaduwvloot en haar handelaars, blijft onzeker, aangezien veel betrokkenen vermoedelijk buiten beeld blijven. Het onderzoek benadrukt de ingewikkelde en riskante positie van de Noordzee door illegale handel en het uitblijven van effectieve controle.