De roes van tijdnood kan een heerlijke verslaving zijn
In dit artikel:
Grootmeester Hans Ree beschrijft een spectaculaire partij tussen Anish Giri en Jorden van Foreest in de slotronde van het toernooi in Chennai. Voor toeschouwers ter plekke moet het een rollercoaster zijn geweest: de computerevaluatie (de ‘eval’) schommelde heen en weer en beide spelers leken onderweg niet altijd te weten wat de beste plan was. Ree speelde de partij na en met enginehulp en kreeg de indruk dat zelfs de spelers onzeker waren over de juistheid van hun zetten.
De Amerikaan Awonder Liang grapte dat hij twee handicaps had: hij kon niet goed schaken en hij had tijdens partijen geen toegang tot de eval-balk. Dat illustreert hoezeer moderne analyses invloed hebben op ons oordeel over partijen die zonder permanente computerfeedback plaatsvinden. Volgens Ree wisselden de spelers elkaar af in groot voordeel; wie uiteindelijk wint is vaak degene die de voorlaatste fout weet te vermijden.
Tijdnood speelde een beslissende rol. Giri had na zet 30 nog ongeveer één minuut plus een increment van 30 seconden per zet en zat dus krap bij kas; een gemiste kans op zet 30 werd een zet later alsnog goed benut en bracht hem de winst. Commentatoren noteerden dat Van Foreest nog twintig minuten op de klok had maar kennelijk emotioneel in de knoop raakte en die tijd niet productief gebruikte. Door die zege schoof Giri na acht remises stilletjes op naar de tweede plaats in het eindklassement; het toernooi werd overtuigend gewonnen door de Duitser Vincent Keymer, met twee punten voorsprong.
Ree reflecteert ook op veranderende tijdregelingen: vroeger kregen deelnemers ruimere blokken tijd (bijvoorbeeld 2,5 uur voor 40 zetten) en bestond increment niet. Dat maakte extreme tijdnood en de daaruit voortvloeiende rushes mogelijk — een toestand die hij beschrijft als verslavend: de hoge spanning van ontsnappen uit een penibele stelling gaf hem grote vreugde, herinneringen die nog decennia later blijven hangen. Tegenwoordig voorkomt het increment veel van die dramatische tijdcrashes, waardoor zulke adembenemende finishes minder frequent zijn.