De pijn van De Lijn: Antwerpse gebruiker betaalt de tol voor jarenlange besparingen
In dit artikel:
Antwerpen kampt steeds duidelijker met de gevolgen van jarenlang te weinig structureel onderhoud aan sporen, wissels, metrokokers en stations. Vanaf dit weekend is tramlijn 9 onverwacht onderbroken, een nieuwe stok achter de deur voor reizigers en buurtbewoners die al langer klagen. De problemen zijn het resultaat van jarenlange besparingen bij De Lijn en van gecentraliseerde financiering sinds de fusie van 1991, waardoor Antwerpen minder direct kan sturen op lokale prioriteiten.
Belangrijke feiten en timing
- Tramlijn 9 wordt vanaf dit weekend vervangen door busvervoer met een extra overstap aan Berchem; reizigers werden laat geïnformeerd.
- Tramlijn 11 vormt de grootste werf: die lijn rijdt al sinds maart 2023 niet omdat sporen bijna over het hele traject vernieuwd worden. Een nieuwe stadslus en de heraanleg van de Cogels Osylei moeten de herlancering inluiden; de stadslus moet klaar zijn tegen april 2026.
- In november zullen 6 van de 14 Antwerpse tramlijnen ingekort of onderbroken zijn; dat stijkt naar 8–9 lijnen in mei volgend jaar als metropijpw er ook werk wordt uitgevoerd.
Waar en hoe het misgaat
- Een slecht onderhouden wissel in Antwerpen-Zuid veroorzaakte begin oktober een ontsporing. Veel sporen zijn decennia oud en toe aan vervanging.
- De Gitschotellei (lijn 9) werd recent heraangelegd, maar tegelijk spoorvernieuwing werd niet gepland, wat de communicatie en timing bij De Lijn in diskrediet brengt.
- De keerlus van Groenenhoek is te klein voor de geplande lijnen (4, 9 en 11); De Lijn legt noodgedwongen snel een tweede wachtspoor aan — een voorbeeld van improvisatie in plaats van planmatig werken.
Reacties en lokale dynamiek
- Buurtbewoners protesteren: tegen bomenkap voor een nieuwe keerlus en tegen plotselinge omleggingen. Een reeds bestaand comité en de oppositionele politiek hebben het thema opgepikt; Groen in Deurne maakt extra druk op behoud van stedelijke groenstructuur waarschijnlijker.
- In Hoboken liggen werken al lang stil; trams 2 en 4 rijden sinds juli 2023 niet tot de Kioskplaats en pendelbussen zijn de norm. Volgens De Lijn zouden werkzaamheden daar pas in het voorjaar van 2026 beginnen.
Materieel en imago
- Oude PCC-trams duiken sporadisch nog op; nieuwe tweerichtingtrams (CAF) rijden, maar in beperkte aantallen en vaak op weinig bezette, geamputeerde lijnen. Het nijpende onderhoud en slechte communicatie vertroebelen het plaatje net op een moment dat stadsprojecten als Slim naar Antwerpen meer OV-gebruik willen stimuleren.
Slotpunt
De kern van het probleem is structureel: onvoldoende financiering van onderhoud en een bestuursmodel dat lokale prioriteiten moeilijk kan bedienen. Dat vergroot wantrouwen en leidt tot improvisaties, vertragingen en bewonersprotest — een slepende crisis voor het Antwerpse openbaar vervoer tenzij er sneller, transparanter en meer lokaal gestuurd wordt geïnvesteerd.