De paus als vredesduif: hoe het 'neutrale' Vaticaan een lange traditie kent van diplomatie in tijden van onrust

In dit artikel:

De Amerikaanse president juicht het idee toe dat het Vaticaan als gastheer zou optreden bij vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne. Hoewel het kleinste staatje ter wereld, heeft het Vaticaan door zijn morele gezag en diplomatieke neutraliteit vaker een belangrijke rol gespeeld bij internationale conflictoplossingen. Sinds de erkenning als onafhankelijke staat in 1929 richt het Vaticaan zich niet op wereldlijke macht, maar zet het in op spirituele invloed en diplomatie.

Een opmerkelijk historisch voorbeeld is paus Johannes Paulus II, die met zijn steun aan de Poolse vakbond Solidarność bijdroeg aan de val van het communisme in Polen. Zijn bezoeken en contacten met zowel oppositie als het communistische regime toonden zijn dubbele strategie van morele inspiratie en diplomatieke betrokkenheid. Ook bemiddelde hij met succes in het Beagle-conflict tussen Argentinië en Chili, waar het Vaticaan in 1984 het vredesverdrag faciliteerde.

Paus Franciscus speelde een belangrijke rol bij het normaliseren van de relaties tussen de Verenigde Staten en Cuba na decennia van vijandschap. Door zijn Argentijnse achtergrond en diplomatieke inzet wist hij vertrouwen te winnen, wat leidde tot geheime onderhandelingen in het Vaticaan en uiteindelijk tot het herstel van de diplomatieke betrekkingen in 2014.

Daarnaast heeft het Vaticaan sinds het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) de rooms-katholieke kerk gemoderniseerd en de interreligieuze dialoog bevorderd, wat nieuwe kansen biedt voor bemiddeling in religieuze conflicten. Daarmee beweegt het Vaticaan zich steeds nadrukkelijker als een morele en diplomatieke actor op het wereldtoneel.