De oude wijn van culturele zuiverheid

In dit artikel:

SGP-leider Stoffer gebruikte in een recente campagne-toespraak het idee van zogeheten “Joods-christelijke wortels” die bedreigd zouden worden, stelde dat de islam te veel ruimte krijgt en suggereerde religie als factor bij asielbesluiten. Die retoriek voedt een scherp wij-tegen-zij‑frame dat in Nederland al eerder opdook: protestantse vrees voor katholieke “opmars” in de 19e eeuw en het vijandbeeld van minderheden in het interbellum. Historisch gezien bleek de stap van woorden naar uitsluiting en vervolging klein.

De term “Joods-christelijke traditie” zelf is relatief nieuw en politiek ingezet na de Tweede Wereldoorlog — onder meer als anticommunistisch en later als tegengewicht tegen de islam — terwijl joden eeuwenlang juist slachtoffers waren in Europa. Ironisch genoeg waarschuwde Stoffer ook voor partijen als de PVV die christelijke vrijheden kunnen bedreigen, terwijl zijn eigen taalgebruik hetzelfde identiteitsdenken reproduceert.

Het gevaar is concreet: religie of afkomst gebruiken als criterium voor burgerschap opent een glijbaan naar discriminatie. In plaats van oplossingen voor woningnood, zorg of stikstof legt zulke retoriek de nadruk op identiteit en polarisatie. De hamvraag voor kiezers in 2025 is of ze opnieuw in die val willen stappen of kiezen voor politieke aandacht voor inhoudelijke problemen en pluriforme samenlevingsvormen.