De opvallende opmars van de opgeschoven Ovaalronde krab
In dit artikel:
Achte jaar nadat de Ovaalronde krab (Atelecyclus undecimdentatus) voor het eerst onomstreden werd vastgesteld op Ameland (januari 2017), blijkt deze oorspronkelijk zuidelijke soort zich sterk te hebben uitgebreid langs de Nederlandse kust. Monitoring dit najaar door het Strandaanspoelsel Monitoring Project (SMP) liet bij tellingen na stormen telkens meer dan honderd exemplaren zien; eind november 2025 telden veldvrijwilligers bij IJmuiden opnieuw ruim honderd aangespoelde dieren.
Wat gebeurde: na herfststormen Amy (begin oktober) en Benjamin (23 oktober) spoelden grote hoeveelheden marien materiaal aan: dode zeesterren in enorme aantallen bij Wijk aan Zee, schelpdieren, delen van kreeftachtigen en ook veel exemplaren van de Ovaalronde krab. De SMP-leden, onderdeel van het door Leidse biologen opgezette citizen science-project dat data levert aan het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM), registreren sinds decennia gestandaardiseerd wat aanspoelt en zien sinds 2021 een duidelijke opmars van deze krab over het hele kustgebied.
Herkenning en ecologie: de Ovaalronde krab onderscheidt zich door een breed-ovaal rugschild, meestal grijswit met rozebruine vlekken, negen tot elf gekartelde zijtanden en sterk behaarde poten met zwarte schaarpunten. Literatuur gaf vroeger maximale schildbreedtes rond 6–7 cm, maar recente vondsten tonen dieren van 8 cm of meer. De soort leeft doorgaans wat dieper (rond 30 m), graaft zich in en is vooral een aaseter en opruimer die ook kleine kreeftachtigen vangt. Er zijn meldingen van agressief gedrag tegenover andere krabben.
Waarom dit belangrijk is: de verschuiving past in een breder beeld van noordwaartse expansie van zuidelijke mariene soorten, waarschijnlijk gestimuleerd door zeewateropwarming en mogelijk door nieuw hard substraat (zoals offshore windparken) dat als ‘stepping stones’ dient. De snelle toename en groter wordende exemplaren roepen vragen op over ecologische impact: kan de Ovaalronde krab concurrentie veroorzaken of andere kreeftachtigen verdringen? Bij de IJmuiden-telling viel op dat andere mariene kreeftachtigen daar juist schaars waren, maar het verband is nog te vroeg om vast te stellen.
Toekomst en oproep: het is onzeker of de soort zich verder noordwaarts zal vestigen, maar de huidige gegevens tonen dat de krab zich goed aan het vestigen is en voldoende voedsel lijkt te vinden. Stichting ANEMOON en SMP vragen burgers, strandbezoekers en duikers waarnemingen met foto’s te melden via de SMP-webapp, de ANEMOON-invoerapp of Waarneming.nl. Alleen met systematische en herhaalde meldingen kunnen betrouwbare trends en mogelijke effecten op de inheemse fauna in kaart worden gebracht.
Tekstbron: Stichting ANEMOON (Adriaan Gmelig Meyling, Rykel de Bruyne, Alie Postma).