De kwaliteit van het onderwijs moet drastisch omhoog en dat is geen kwestie van nog meer geld
In dit artikel:
Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) krijgt al decennialang enorme budgetten — alleen zorg en sociale zekerheid kosten meer — maar die uitgaven hebben niet geleid tot betere onderwijsprestaties; klachten over kwaliteit nemen juist toe. De schrijver gebruikt eigen ervaringen (rooms-katholieke lagere school in Waalwijk circa jaren ’60, promovendi-periode en werk als docent tussen 2012–2019) om te illustreren dat basale kennisvaardigheden vroeger stevig werden aangeleerd (lezen, tafels, hoofdkennis geschiedenis) en dat die basis nu onder druk staat, terwijl de kosten van het onderwijs sterk zijn gegroeid door overheidsbemoeienis en een toename van beleids- en staflagen.
Voor het wetenschappelijk onderzoek wijst de auteur op sterke bureaucratisering: waar vroegere promovendi snel konden starten na eenvoudige goedkeuringen, staan huidige kandidaten onder een web van complexe aanvraagprocedures bij de NWO die veel tijd en frustratie veroorzaken. De vraag wordt gesteld wat de toegevoegde waarde van zo’n kostbare, centraal geleide tussenlaag is en of een meer bottom-up aanpak — met algemene regels en beperkte centrale sturing voor nationale prioriteiten (denk aan AI, klimaat, migratie-effecten en relevante wetenschappelijke terreinen) — niet efficiënter en goedkoper zou zijn.
Ook de rol van de Onderwijsinspectie komt ter sprake. Inspectiebezoeken leiden volgens de auteur vooral tot administratieve paniek en veel overleg; het toezicht werkt formeel en fragmentarisch en kan het uitgebreide onderwijsveld niet inhoudelijk afdekken. De Inspectie zou haar middelen beter inzetten door te focussen op de echte probleemgevallen, volgens de 80/20-regel: meer hands-on interventies waar daadwerkelijk risico is, in plaats van oppervlakkige controle overal. De auteur benadrukt dat leraren en schoolleiding primair verantwoordelijk zijn voor kwaliteit en dat ouders een controlerende rol moeten houden.
De strekking: veel geld wordt verspild aan bureaucratie en theoretische beleidsmodellen die weinig effect sorteren in de klas. De oplossing ligt in rigoureuze hervorming gericht op praktische efficiency, minder centrale rompslomp, meer vertrouwen en verantwoordelijkheid voor professionals, en gerichte, snelle sturing op nationale prioriteiten. Tot slot wordt vermeld dat Ton Appels recent het boek “De overheid op de schop” publiceerde, dat gratis te downloaden is — en dat dit betoog verscheen in Wynia’s Week.