De EU wil 140 miljard euro lenen om oorlog in Oekraïne voort te zetten
In dit artikel:
De EU, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hebben Oekraïne sinds het begin van de oorlog ruimhartig gesteund — militair, economisch en maatschappelijk — met honderden miljarden euro’s aan wapens, leningen en civiele hulp. Met de beslissing van de Amerikaanse president om geen verdere defensiebijdragen meer te doen, verschuift de financiële en militaire last in belangrijke mate naar de EU en het VK. Nederland behoort al tot de grootste donateurs binnen de EU en heeft volgens berekeningen al meer dan 30 miljard euro naar Oekraïne gestuurd.
Cijfers van de EU laten zien dat lidstaten en de EU samen tot en met oktober 2025 ongeveer 197 miljard dollar aan Oekraïne hebben besteed; daarvan is circa 65% als schenking en 35% als lening verstrekt. De EU zelf gaf ongeveer 128 miljard dollar aan directe steun plus 54 miljard aan voorbereidingen voor toetreding. Daarbij komen niet in de EU-telling opgenomen opvangkosten voor vluchtelingen: Nederland betaalt sinds 2022 zo’n 3,2 miljard euro per jaar, in totaal ongeveer 13 miljard tot nu toe. Samen met circa 20,6 miljard euro aan Nederlandse militaire en civiele steun komt dat neer op circa 33,6 miljard euro aan Nederlandse bijdragen.
Kiev heeft een extreem hoog oorlogsbudget — naar schatting 31% van het bbp, ongeveer 104 miljard euro per jaar — en kan slechts de helft daarvan via eigen middelen dekken; ongeveer 52 miljard euro per jaar moet van westerse partners komen. Oekraïne zou voldoende liquide middelen hebben om rond te komen tot april 2026, maar roept de EU op om nog twee à drie jaar steun te blijven geven en stelt daarbij voor bevroren Russische tegoeden aan te spreken.
In westerse banken liggen naar verluidt ongeveer 260 miljard euro aan Russische tegoeden bevroren (circa 185 miljard bij Euroclear). De Europese Commissie wil 140 miljard van die middelen inzetten voor Oekraïne en dat geld pas teruggeven aan Rusland nadat herstelwerkzaamheden zijn afgerond — een maatregel die voorstanders zien als vergoeding voor de invasie maar die juridische en politieke bezwaren oproept. België weigert hiervoor toestemming te geven uit vrees voor Russische (militaire) represailles, waardoor dat plan stokt.
Als alternatief stelt de Commissie voor EU-obligaties uit te geven en lidstaten garant te laten staan voor een collectieve lening van ongeveer 140 miljard euro. Dat zou Nederland financieel blootstellen aan aanzienlijke garanties. De kwestie legt scherp de geopolitieke én budgettaire spanning binnen de EU bloot: niet alle lidstaten dragen evenveel bij, en kleinere coalities van grote donoren houden landen zoals Nederland vooralsnog aan de financiële lat terwijl binnenlandse bezuinigingsdruk groeit.