De eerste hazelaars bloeien nu al
In dit artikel:
Eind november 2025 zijn voor het eerst al hazelaarstruiken in bloei waargenomen, vooral in het oosten van Nederland. Door een korte periode met kou gevolgd door zeer zachte dagen zijn katjes snel ontwikkeld; als de hogere temperaturen aanhouden kan de piek van de eerste bloeiwaarnemingen zelfs op of net vóór de jaarwisseling vallen — ongeveer anderhalve maand eerder dan pakweg 50 jaar geleden. Historische gegevens (1868–2024) laten een duidelijke verschuiving zien: waar de gemiddelde eerste bloei ooit rond half februari lag, zijn de laatste jaren de datums flink vervroegd; alleen 2017/2018 en 2020/2021 kwamen tot dusver net vóór de jaarwisseling.
Voor hooikoortspatiënten is dit relevant: mensen gevoelig voor hazelaar- en elzenpollen moeten rond kerst en de jaarwisseling rekening houden met klachten. Hazelaarpollen bereiken meestal geen extreem hoge concentraties, maar van sommige elzen kan de pollenconcentratie in vroege jaren al sterk oplopen. Dat geldt vooral voor een vroegbloeiende elzensoort die is voortgekomen uit een kruising tussen Japanse en Kaukasische els.
De belangrijkste oorzaak van deze vervroeging is de stijgende temperatuur. Deze herfst lag de temperatuur ongeveer 0,6 °C boven de huidige normaal (1991–2020) en 1,3 °C boven de normaal van vijftig jaar geleden. De ontwikkeling in december wordt bepalend voor hoe vroeg het seizoen uiteindelijk uitpakt.
Onderzoekers van De Natuurkalender, Wageningen University & Research, het Leids Universitair Medisch Centrum en Elkerliek Ziekenhuis (tekst: Arnold van Vliet, Wichertje Bron, Letty de Weger, Anne Overduin, Mieke Koenders) werken binnen het door ZonMw gefinancierde GoHot-project aan de invloed van klimaatverandering op hooikoortsplanten. Ze bestuderen ook de relatie tussen pollen, hittestress en luchtkwaliteit. Hulpmiddelen zoals het ‘Bomenkompas’ helpen bij het inventariseren van allergeniciteit van bomen en worden gebruikt bij het vergroenen van de leefomgeving met aandacht voor toekomstige allergie-risico’s.