De 'duurzame' voortrekkersrol van Pensioenfonds Zorg & Welzijn is een politieke keuze waarmee het fonds zijn bestaansrecht ondermijnt
In dit artikel:
Pensioenfonds Zorg & Welzijn (PFZW) heeft de afgelopen maanden zijn beleggingsbeleid radicaal omgeslagen: ruim 2.700 bedrijfsaandelen verkocht, het fonds beperkt nu de portefeuille tot ongeveer 800 “toegestane” bedrijven en schakelde nieuwe professionele vermogensbeheerders in. Als motivatie voert het fonds het combineren van een goed pensioeninkomen met een “leefbare wereld” aan en profileert zich als voortrekker in duurzaam beleggen. Deze koerswijziging werd onlangs toegelicht in een artikel in het Financieele Dagblad.
Het fonds beheert circa 249 miljard euro voor bijna 2,95 miljoen deelnemers, veelal verplicht aangesloten werknemers uit zorg en welzijn. Vanuit die verplichting hebben bestuurders van vakbonden, werkgevers en ouderenvertegenwoordigers de plicht het overeengekomen pensioen na te komen. De kritiek van deze analyse is dat PFZW die primaire taak nu op het spel zet door politieke en maatschappelijke waarden (duurzaamheid) zwaarder te laten wegen, terwijl onduidelijk is wat de wijziging voor het rendement en daarmee de koopkracht van pensioenen oplevert.
PFZW stelde dat het traditionele indexbeleggen deelnemers soms onaangenaam verraste door “incidenten” bij bedrijven in de index. De auteur vindt dit argument zwak en selectief: veel van de bedrijven die wél in de nieuwe portefeuille blijven – zoals Tesla (bijdrage ca. €218 mln) en Alphabet/Google (ongeveer €932 mln) – hebben eveneens grote controverse of juridische problemen. Ook belegt het fonds, zij het klein, in de Duitse defensieaannemer Rheinmetall (ongeveer €7 mln), een naam die weer bij anderen veel groter in portefeuilles voorkomt. Daarmee lijkt de angst voor incidenten geen consistente leidraad.
De kernkritiek is principieel: duurzaamheid en het nastreven van maatschappelijke doelen zijn politieke keuzes. Een pensioenfonds heeft volgens de schrijver primair de plicht te beleggen als een “goed huisvader” — risico en rendement afwegen ten behoeve van deelnemers — en mag niet op eigen gezag een activistische, politiek geladen rol opeisen. Bovendien hekelt de auteur het gebrek aan transparantie over de verwachte effecten van de ommezwaai op rendement en koopkracht; het enthousiasme over duurzaamheid wordt groter gemaakt dan concrete rendementsprognoses. Dat gebrek aan verantwoording zou het bestaansrecht van het fonds en op langere termijn dat van de pensioensector kunnen ondermijnen.