De broeikas | Terwijl de klimaatschuld oploopt, nemen wij een tweede hypotheek
In dit artikel:
Klimaatcolumnist Jeroen Kraan pleit ervoor om te erkennen dat rijke landen een 'klimaatschuld' hebben opgebouwd door een oneerlijke verdeling van het wereldwijde koolstofbudget. Hij begint met een veelgehoorde slogan in het debat — “wie rood staat, kan niet groen doen”, vaak gebruikt door BBB-Kamerlid Henk Vermeer — en nuanceert die: financieel kwetsbaren zijn vaak het meest zuinig, terwijl vermogenden het grootste klimaatvoetafdruk hebben. Wel wijst Kraan op een praktische kant: verduurzaming vergt investeringen, dus financiële ruimte helpt.
Kraan legt uit hoe het koolstofbudget werkt: sinds de industriële revolutie is al zo veel CO2 uitgestoten dat de wereld nu ongeveer 1,3 ºC opwarming kent; om onder 1,5–2 ºC te blijven is nog maar een beperkte hoeveelheid CO2 over. Verdeelsleutelmethodes op basis van historische emissies, inwonersaantal en ontwikkelingsvermogen komen volgens onderzoekers grotendeels tot dezelfde conclusie: rijke regio’s (Europa, VS, Saoedi‑Arabië) hadden hun uitstoot inmiddels op nul moeten hebben. Het gevolg is dat zij disproportioneel veel van het resterende budget hebben opgesoupeerd, en zo welvaart uit fossiele brandstoffen vergaard terwijl andere landen de schade dragen. “Dat is een schuld die wij hebben opgebouwd,” zegt onderzoeker Yann Robiou du Pont, die voorstelt zowel thuis snel te decarboniseren als ontwikkelingslanden te helpen vergroenen om die schuld af te lossen.
Kraan waarschuwt dat Brussel deze internationale verplichting nog onvoldoende serieus neemt. De EU overweegt een 2040‑doelstelling waarbij binnenlandse emissiereducties deels worden vervangen door aangekochte maatregelen in het buitenland — wat hij vergelijkt met het nemen van een tweede hypotheek op onze klimaatimpact. Conclusie: we moeten blijven schrappen in eigen uitstoot en repareren wat we anderen hebben aangedaan; om te zeggen met Vermeers gezegde: we staan in het rood, dus moeten we groen doen.
Kort cultureel slot: de scifi‑animatie White Plastic Sky (2023) speelt in Boedapest 2123, toont mensen die op hun vijftigste in bomen veranderen en valt op door een mix van 3D‑animatie en rotoscoping; te streamen op Sooner.