De bieb zit in de lift: nog nooit waren er zo veel jongeren lid

In dit artikel:

In 2024 steeg het bibliotheekbezoek in Nederland duidelijk: volgens cijfers van de KB en het CBS telden de bibliotheken 2,4 miljoen leden onder kinderen en jongeren, en is bijna driekwart van alle minderjarigen lid. In totaal is ruim één op de vijf Nederlanders abonnee van een bibliotheek. Ook digitale uitleen groeit flink: e-books werden 5,8 miljoen keer uitgeleend en luisterboeken 2,6 miljoen keer.

De toename zet een trend voort die in 2022 en 2023 al zichtbaar was en wordt vooral verklaard door beleidswijzigingen: sinds 1 juli 2022 is lidmaatschap voor jongeren onder de 18 gratis geworden, en voor veel volwassenen werden tarieven verlaagd of geschrapt (Rotterdam biedt als eerste stad een volledig gratis lidmaatschap voor alle inwoners). Daardoor melden zich ook meer jongvolwassenen (18–30) aan.

Bibliotheken profileren zich steeds meer als maatschappelijke centra; in 2024 werden bijna 398.000 activiteiten georganiseerd (een stijging van 18%), waaraan circa 5,4 miljoen mensen deelnamen. Veel activiteiten richten zich op mediawijsheid, taalondersteuning en digitale vaardigheden. Tegelijk nam het aantal vrijwilligers toe naar 28.000 (+6%) en steeg het personeelsbestand met 4% tot ongeveer 8.300 medewerkers.

Na jaren van bezuinigingen en krimp heeft de overheid maatregelen genomen om het netwerk te herstellen: gemeenten krijgen extra geld en een wettelijke ‘zorgplicht’ om voldoende en volwaardige bibliotheken te garanderen. Daarnaast wordt jaarlijks tot 50 miljoen euro vrijgemaakt voor de Bibliotheek op school; dat programma bereikte in schooljaar 2023–2024 zo’n 876.000 leerlingen in primair en voortgezet onderwijs. Deze combinatie van prijsbeleid, investeringen en verbreding van de rol van de bieb verklaart de hernieuwde populariteit.