De bewegingen van het mannelijk lid

In dit artikel:

De verteller zoekt via herlezingen van schrijvers als J.M. Coetzee, Philip Roth en A.F. Th. van der Heijden naar een koelere blik op eigen gevoeligheid en de omgang met seksualiteit. Ze grijpt terug op Coetzee — een verhaal over een oude vrouw en katten en scènes waarin lijfelijke angsten en augustijnse noties over gevallen menselijkheid samenvallen — in de hoop emoties te temperen en onderscheid te leren zien tussen sentimenteel zijn en gevoeligheid.

Dat thema van het oncontroleerbare lichaam en vooral het mannelijk geslachtsdeel keert telkens terug. Literatuur uit verschillende hoeken zet seksualiteit neer als een eigen, vaak vernederend of gênant, object: bij Roth leidt zelfs een literaire transformatie tot een aandacht voor de borst als “dom” maar begeerlijk ding; bij andere romans verschijnt seks als een slecht ingekaderd probleem van mannen van middelbare leeftijd. De verteller balanceert tussen bewondering — ze lacht om Roth en waardeert hoe zijn werk haar anders naar vrouwen liet kijken — en ongemak over het banaliseren of vermannelijken van seksuele driften.

Een vriendin confronteert haar tijdens het herlezen van Van der Heijdens Advocaat van de hanen met expliciet geweld: een personage wordt verkracht in het Vondelpark en vervolgens nogmaals thuis. Dat zet de verteller op scherp; herinneringen aan de jaren tachtig schuiven binnen als een slagschaduw. Ze beschrijft hoe zij destijds, actief in woongroep en protesten, meedroeg aan een reusachtige papier-maché penis naar een abortusdemonstratie — een object zowel belachelijk als intimiderend — en hoe dat samenging met politieke symbolen uit die tijd, zoals anti-apartheidsposters.

De tekst werkt met persoonlijke anekdotes en literaire reflecties om te laten zien hoe cultuur, activisme en erotiek elkaar beïnvloeden: soms humoristisch en nostalgisch, soms verontrustend en gewelddadig. De verteller erkent de dubbelheid van die herinneringen — de intimiteit van het samenleven, het radicale theater van protest, en het ongemak over hoe sexualiteit in woord en daad werd uitgedragen — en zoekt naar meer afstand, zonder het verleden te verwerpen.