De beschermheilige van de pollutocratie wijst ons op het gevaar van vlooienbanden
In dit artikel:
In 2020 bezocht de auteur Puglia (Zuid-Italië) voor een reportage over arbeidsmigranten zonder papieren: ongeveer 200.000 Afrikanen trekken seizoensgewijs door Italië om op sinaasappel-, asperge-, tomaten- en fruitvelden te werken. Ze leven in vervallen kampjes, verdienen circa 3 euro per uur en worden vaak uitgebeend door lange werkdagen; jaarlijks overlijden rond de 250 van deze ‘onzichtbare’ werkers aan uitputting, ziekte of ondervoeding.
De reportage zoomt in op Philip King, een Ghanees landarbeider die op dat moment 22 dagen achter elkaar 11 uur per dag werkte. Zijn taak was jonge tomatenstekjes te dompelen in water met een insecticide van Syngenta — ondanks waarschuwingen op de verpakking raakte hij het gif met blote handen. King vertelde dat inspecteurs soms lang van tevoren gewaarschuwd werden, zodat boeren zwarte arbeidskrachten konden verstoppen; volgens hem gebeurde dat op veel bedrijven en ondermijnde dat keurmerken zoals ‘biologisch’ of een antislavernij-certificaat.
De auteur plaatst deze praktijken in een breder dilemma: consumenten worden voortdurend verleid en misleid door reclames, onbetrouwbare keurmerken en vage gezondheidsclaims, waardoor het lastig is werkelijk verantwoord in te kopen. Idealiter zou de overheid burgers en natuur beschermen tegen schadelijke bedrijfspraktijken, maar de realiteit is weerbarstiger. Dat bleek ook tijdens een recent Kamerdebat over gewasbeschermingsmiddelen, toen Tweede Kamerlid Caroline van der Plas de nadruk legde op consumentengedrag en stelde: “We hebben het steeds over gifgebruik in de landbouw, maar wordt er eigenlijk wel gekeken naar wat de consumenten zelf doen?” Ze verwees onder meer naar vlooienbanden voor huisdieren als mogelijke bron van milieuschade; de minister beloofde nader onderzoek naar consumentengebruik van gif.
De piece sluit met een ironische reflectie: de auteur had King gewaarschuwd voor het gif — een advies dat later als misplaatst voelt, omdat de echte oorzaak volgens de schrijver ligt bij systematische uitbuiting, gebrekkige controles en belangen die schadelijke praktijken in stand houden.