De belofte van Belém, waar de wereld weer probeert de klimaatcrisis te bestrijden
In dit artikel:
Vandaag gaat COP30 van start in Belém, Brazilië — een conferentie waarvan de verwachtingen laag zijn, maar die toch enkele redenen voor voorzichtige hoop biedt. Belangrijke spelers ontbreken: de Verenigde Staten sturen geen toponderhandelaars, omdat president Trump de terugtrekking uit het klimaatakkoord van Parijs nastreeft en inzet op fossiele brandstoffen. Die afwezigheid kan Europese, Chinese, Braziliaanse en enkele Afrikaanse delegaties ruimte geven om samen resultaten te boeken voor een groot deel van de werelduitstoot.
China blijft de grootste uitstoter, maar profileert zich steeds nadrukkelijker als koploper in hernieuwbare technologieën zoals zonnepanelen en batterijen; formele VN-doelstellingen wil het land niet vastleggen, wel liet het een doel van 7–10% minder uitstoot vallen. De EU sleepte op het nippertje een akkoord binnen, maar met lagere ambities en deels via het opkopen van koolstofkredieten — een maatregel die critici neokoloniaal noemen omdat inkomsten en lasten naar het mondiale zuiden verschuiven.
Er zijn ook succesverhalen binnen Europa: Denemarken stelde een ambitie van 70% minder uitstoot in 2030, deels dankzij stabiel politiek bestuur en overeenstemming met de landbouwsector — een situatie die in Nederland lastiger is, mede door de aanwezigheid van zware industrie. In Brazilië ziet president Lula er belang bij de top te laten slagen; de organisatie stuitte evenwel op kritiek omdat infrastructuurprojecten het Amazonegebied hebben doorstoken om Belém bereikbaar te maken.
Brazilië lanceert een 'bossenfonds' met het doel jaarlijks betalingen te doen aan landen die tropische bossen duurzaam beheren; het streefbedrag is 125 miljard dollar, met bijdragen van zowel publieke als private partijen en investeerders die bij succes rendement kunnen ontvangen. Nieuw voor COP30 is dat burgerberaden officieel deel gaan uitmaken van de conferentie — een initiatief waar onder meer David Van Reybrouck bij betrokken is — om burgerinbreng in besluitvorming te versterken.
De media en beleidsmakers wordt opgeroepen klimaatbeleid niet alleen als kost te presenteren maar ook als kans: gezondere economieën, banen en energieonafhankelijkheid. Zoals Inger Andersen het formuleert: „Klimaatactie is geen filantropie, maar eigenbelang.” Historisch gezien zijn COP-uitkomsten onvoorspelbaar (Dubai/COP28 verraste positief; Kopenhagen 2009 teleurstelde), dus ondanks scepsis biedt COP30 echte mogelijkheden als bereidheid en samenwerking samenkomen.