De Amsterdamse Uitmarkt laat zich niet zomaar vervangen
In dit artikel:
Als zelfverklaard Uitmarkt-liefhebber reisde de Volkskrant‑journalist afgelopen weekend naar Apeldoorn om de eerste editie van De Opening bij te wonen, de nieuwe, rondreizende aftrap van het culturele seizoen die de Uitmarkt moet vervangen. Apeldoorn werd gepresenteerd als gaststad en zette in het centrum diverse activiteiten neer: geestig straattheater, gratis toegang tot het Coda Museum, programmering rond Theater Orpheus en een groot podium op het Marktplein.
De sfeer was overwegend aangenaam, maar het evenement miste volgens de schrijver het typische festivalhart van de oude Uitmarkt. De locaties lagen ver uit elkaar, waardoor de samenhang en het gevoel van één groot cultureel festival minder aanwezig waren. Een opvallend gemis waren de previews van nieuwe theatervoorstellingen — een bekend Uitmarkt‑element waar makers in Amsterdam kort nieuw materiaal testten voor een breed publiek.
Dat gebrek hangt samen met schaal en infrastructuur: Apeldoorn heeft minder kleine zalen dan Amsterdam, waardoor veel korte shows en premièreproefjes ontbraken. De Opening trok naar eigen zeggen tienduizenden bezoekers; dat staat in schril contrast met de 450.000 bezoekers die de Amsterdamse Uitmarkt in 2019 noteerde, en illustreert hoe groot de kloof in bereik is.
Desondanks verdient Apeldoorn volgens de schrijver complimenten voor het neerzetten van een aantrekkelijk cultureel weekend. Het concept is nog pril en krijgt volgend jaar opnieuw een kans in een andere, nog niet bekendgemaakte gaststad. De schrijver ziet in de roterende formule kansen — maar ook het risico dat het massale, samenkomende karakter van de Uitmarkt verloren gaat.
De afsluiting op zondag met Musical Awards: the Kick‑Off op Paleis het Loo bracht uiteindelijk wél dat echte Uitmarkt‑gevoel terug. Acteur Alex Klaasen zong een aanstekelijk lied uit Stoornis of My Life, een nieuwe musical over een jongen met autisme die in november in première gaat; dat voorproefje wekte enthousiasme en nieuwsgierigheid naar de uiteindelijke voorstelling.
Kort gezegd: De Opening in Apeldoorn toonde veel positieve elementen en lokale trekpleisters, maar mist nog de programmeringsdichtheid en het massale gemeenschapsgevoel dat de Uitmarkt jarenlang in Amsterdam leverde. Het is een veelbelovende start, maar de komende edities moeten uitwijzen of het reizende concept dat verlies kan compenseren.