Dat de nar geen grappen mag maken, laat zien hoe slecht het gaat met de vrijheid in de VS
In dit artikel:
De moord op rechtse influencer Charlie Kirk heeft volgens de auteur de reeds bestaande verschuiving in de Verenigde Staten onder president Donald Trump versneld richting autoritaire trekken. Kirk (31), oprichter van de conservatieve jongerenbeweging Turning Point USA en een veelgevolgde stem in de Amerikaanse cultuurstrijd, werd vorige week woensdag op de campus van de Utah Valley University neergeschoten. Hij reisde vaak langs universiteiten om studenten te confronteren over thema’s als abortus, wapens, transrechten, immigratie en diversiteit; zijn uitspraken waren regelmatig provocerend, maar zijn dodelijke aanval is volgens het stuk volstrekt verwerpelijk en onacceptabel — ook het feit dat sommige Amerikanen zijn dood vierden.
Nog voordat de motieven van de verdachte, Tyler Robinson, duidelijk waren, politiciseerden Trump, vicepresident JD Vance, andere Republikeinen en mediapersonen de daad. Zij suggereerden dat de moord het gevolg zou zijn van jarenlange ophitsing door de „radical left”, een ruim gedefinieerde categorie die vrijwel elk progressief geluid omvat. Robinson heeft zelf vrijwel niets verklaard; desondanks eiste het openbaar ministerie de doodstraf. Vance gebruikte Kirks showplatform om op te roepen instituties te ontmantelen die volgens hem geweld en terreur zouden promoten, en spoorde mensen aan namen door te geven van wie de moord hadden gevierd — een meldsite ontving tienduizenden aangiften. De auteur waarschuwt dat dit doet denken aan McCarthystische heksenjachten en — met terughoudendheid bij historische analogieën — aan de sfeer rond de Rijksdagbrand van 1933, waarbij een crisis door politieke actoren werd aangewend om tegenstanders hard te bestrijden.
Tegelijk zien we volgens het artikel staats- en machtsmiddelen worden ingezet om kritische stemmen de mond te snoeren. Na uitlatingen van komiek Jimmy Kimmel trok tv-netwerk ABC diens praatprogramma stilzwijgend van de buis, nadat de voorzitter van de toezichthouder FCC had aangedrongen op „oplossingen”. ABC stond onder druk omdat het afhankelijk is van lokale zenders, waarvan veel eigendom zijn van conglomeraten die momenteel fusie- en overnamegesprekken voeren en FCC-goedkeuring nodig hebben. Eerder vierde Trump al het verdwijnen van Stephen Colberts show en dreigde hij met het intrekken van zendlicenties van netwerken als NBC als andere kritische shows blijven uitzenden. De auteur ziet daarin het gebruik van staatstoezicht als instrument om satire en kritiek te onderdrukken, en noemt het een ongekende vorm van ‘cancellen’ door de macht.
Ook richt Trump zijn pijlen op antifa — een vaag gedefinieerde beweging van antifascistische actievoerders — met plannen om die als terroristische organisatie te bestempelen, ook al ontbreekt hem daartoe de wettelijke bevoegdheid. In Nederland nam de Tweede Kamer een motie van PVV en FvD aan om antifa hier eveneens als terroristisch te bestempelen, iets wat de auteur zorgwekkend vindt.
Het slotpunt is een waarschuwing: de Verenigde Staten bewegen onder Trump in een gevaarlijke richting; dit is volgens de schrijver het moment voor iedereen die de democratie waardeert om zich te verzetten en kritisch te blijven.