D66 wil snijden in kosten AOW en basisbedrag voor iedereen
In dit artikel:
D66 presenteert een nieuw verkiezingsprogramma ("Het kan wél") met een reeks ingrijpende voorstellen gericht op betaalbaarheid, woningbouw en herijking van de sociale zekerheid. Het programma werd vrijdag gepresenteerd; het definitieve document wordt op het congres van 6 oktober vastgesteld.
Belangrijkste maatregelen
- AOW: D66 wil de automatische koppeling tussen AOW en minimumloon deels loslaten, waardoor het staatspensioen bij stijgend minimumloon netto minder snel mee omhoog gaat. Doel is de kosten van vergrijzing en nieuwe sociale maatregelen beheersbaar te houden.
- Hypotheekrenteaftrek: Deze aftrek moet stapsgewijs verdwijnen. De opbrengst wordt volledig ingezet om de lagere inkomensbelasting te verlagen en zo de druk op huizenprijzen te remmen.
- Wonen: Om de krapte aan te pakken stelt D66 een ambitieus plan voor: de bouw van tien nieuwe steden, vergelijkbaar in schaalvisie met de Deltawerken of de Flevopolder.
- Toeslagen en basisbedrag: Het toeslagenstelsel wordt opgeruimd; in plaats van verschillende regelingen introduceert D66 een individueel basisbedrag als vaste inkomensondersteuning. Kinderopvang moet uiteindelijk vrijwel gratis worden, met een stapsgewijze uitbouw van één publieke voorziening voor kinderen van 1 tot 15 jaar.
- Zorg: Het eigen risico blijft op 385 euro maar wordt gehalveerd voor chronisch zieken en mensen met een beperking. Tandartskosten worden in het basispakket opgenomen.
Prioriteiten en verschuivingen
Democratie en veiligheid staan nu bovenaan het programma; klimaat en energie zijn naar hoofdstuk 5 geschoven maar blijven doelstelling: Nederland moet de klimaatdoelen van 2030, 2040 en 2050 halen. D66 wil ook dat politieke partijen democratisch ingericht zijn en werkt aan een wetsvoorstel dat hierop afdwingbare eisen stelt — gericht op partijen zoals de PVV die slechts één officieel lid hebben.
Defensie en migratie
D66 onderschrijft de NAVO-norm van 3,5% van het bbp voor defensie, maar wil daarvoor niet bezuinigen op onderwijs of het sociale vangnet. De partij streeft ernaar dat Nederland in 2030 koploper is op defensiegebied in AI, drones, ruimtevaart en cybersecurity. Op migratiegebied pleit D66 voor modernisering van het vluchtelingenverdrag en speciale opvangplekken voor kansarme of overlastgevende asielzoekers.
Achtergrond: de voorstellen spelen in op problemen als huisvestingstekort, de nasleep van het toeslagenschandaal en de financiële druk van vergrijzing; veel plannen bevatten ingrijpende herverdelingen en hervormingen die politieke discussie zullen oproepen.