Winst D66 staat vast, maar hoeveel zetels de partij krijgt is nog even spannend

In dit artikel:

D66 kan de PVV volgens het ANP niet meer laten passeren, maar het definitieve aantal zetels is nog onzeker omdat stemmen uit Venray en de briefstemmen uit het buitenland nog moeten worden geteld. Pas na die tellingen stelt de Kiesraad de definitieve zetelverdeling vast.

De Kiesraad berekent de kiesdeler door het totaal aantal geldige stemmen te delen door 150; één zetel staat daarmee ongeveer gelijk aan 0,67% van de stemmen. Partijen krijgen eerst ‘volle’ zetels; overgebleven stemmen leveren via een vast rekenschema de resterende zetels op. Daarbij wordt per partij het aantal stemmen gedeeld door het aantal volle zetels plus één; de hoogste uitkomst krijgt de eerstvolgende restzetel, en het proces herhaalt zich tot alle 150 zetels zijn verdeeld. In de praktijk profiteren grotere partijen vaak meerdere keren van die methode.

Op dit moment heeft D66 25 volle zetels en is al zeker van één restzetel (totaal 26). De SP heeft twee volle zetels en maakt nog kans op een derde, maar dat laatste hangt af van de uitkomst in Venray en van de briefstemmen. Politicoloog Simon Otjes rekent voor dat D66 significant meer stemmen — naar schatting ongeveer 10.000 extra ten opzichte van de vorige verkiezingen — nodig zou hebben, vooral uit het buitenland, om een aanvullende restzetel te veroveren. Briefkiezers stemmen vaak internationaal georiënteerd en beslissen eerder, wat het effect van campagnes op hen kan beperken.

Die ene potentiële extra zetel voor D66 kan politieke consequenties hebben: een combinatie D66–VVD–CDA–JA21 vormt nu 75 zetels; een extra zetel voor D66 zou de coalitie naar een meerderheid (76 zetels) duwen. Venray wordt later op de dag als laatste gemeente verwacht met een uitslag; daarna blijven alleen nog de buitenlandse briefstemmen over.