D66 en CDA krijgen drie weken voor volgende formatiefase

In dit artikel:

Verkenner Wouter Koolmees stelt voor D66 en CDA drie weken de tijd te geven om samen voorstellen uit te werken rond vijf knelpunten: wonen, migratie, stikstof, economie en veiligheid (inclusief defensie). Het advies staat in zijn eindverslag dat hij dinsdagavond presenteert; D66-leider Rob Jetten noemt dit een tijdelijke tussenfase in de formatie.

Achter de schermen wordt benadrukt dat juist deze thema’s tijdens de verkiezingscampagnes veel aandacht kregen. Door D66 en CDA eerst inhoudelijk te laten sleutelen, stelt Koolmees de keuze met welke partijen uiteindelijk een kabinet wordt gevormd voorlopig uit. Daardoor wordt de vraag wie met wie gaat regeren even opzijgeschoven.

De stap vergroot de kans dat bestaande blokkades tussen partijen blijven bestaan: de verwachting in Den Haag is dat de VVD niet opeens wél met GroenLinks/PvdA zal gaan samenwerken. VVD-leider Dilan Yesilgöz houdt vast aan haar belofte niet met GL/PvdA te regeren en benadrukt dat de VVD een centrumrechts kabinet nastreeft, bij voorkeur met partijen aan de rechterkant zoals JA21 in plaats van GL/PvdA.

Jetten liet blijken geïrriteerd te zijn over de vasthoudende houding van Yesilgöz, omdat duidelijkheid ontbreekt over met wie de VVD wél wil samenwerken. Rondom de formatie klinkt daarom ook de inschatting dat Jetten mogelijk zal moeten wennen aan het idee dat een middenkabinet lastig wordt en dat de uiteindelijke samenwerking meer rechts georiënteerd kan uitpakken.

Kort samengevat: Koolmees wil eerst inhoudelijke voortgang op vijf pijnpunten laten boeken door D66 en CDA voordat definitieve coalitiekeuzes worden gemaakt, maar politiek is de verwachting dat dat niet snel zal leiden tot een fundamentele verandering in de verhoudingen tussen VVD en linkse partijen.