CPB geeft 'plusjes' voor stikstofplannen, terwijl partijen doelen niet gaan halen

woensdag, 22 oktober 2025 (17:02) - NOS Nieuws

In dit artikel:

Het Centraal Planbureau (CPB), in samenwerking met het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), heeft verkiezingsplannen van meerdere partijen doorgerekend en sommige daarvan positief beoordeeld, maar liet daarbij een cruciale toetsing weg: of de plannen het wettelijk stikstofdoel voor 2030 halen. Dat leidt tot kritiek van deskundigen, die vrezen dat kiezers een te rooskleurig beeld krijgen van wat partijen als CDA en VVD werkelijk waarmaken kunnen.

Sinds 2021 volstaat het huidige rijksbeleid niet om de benodigde stikstofreducties te bereiken; dat remt vergunningverlening voor boeren, bedrijven en bouwprojecten en leidde al tot meerdere gewonnen rechtszaken door milieuorganisaties. Uit onderzoek volgt bovendien dat het uitblijven van structurele vermindering miljarden aan schade aan gezondheid, natuur en economie veroorzaakt.

PBL motiveerde het weglaten van 2030 omdat het volgens het instituut "erg kort dag" is: ingrepen zoals krimp van de veestapel of aanpassing van stallen hebben vaak jaren nodig om effect te sorteren. In plaats daarvan richtte de doorrekening zich op het langetermijndoel van 60 procent vermindering in 2035. Partijen als GroenLinks-PvdA en D66 kregen de hoogste beoordeling bij rekenen op minstens 42 procent emissiedaling; het CPB stelde tegelijk dat die stap richting 2035 "niet noodzakelijkerwijs" het doel garandeert. Op vervolgvragen gaf het PBL geen nadere toelichting.

Wetgeving en rechtspraak maken 2030 relevant: de rechtbank oordeelde recentelijk in een zaak van Greenpeace dat de Staat de uitstoot voor 2030 substantieel moet verlagen, met bij niet-naleving een dwangsom van 10 miljoen euro. Experts als Raoul Beunen en Chris Backes vinden het onlogisch en misleidend om het 2030-doel buiten berekeningen te laten; volgens hen is die informatie essentieel voor kiezers en voor toetsing van toekomstig kabinetsbeleid.