Compliance en ethiek: internationaal erkend jurist over hoe deze richtlijnen het werk in uiteenlopende contexten vormgeven
In dit artikel:
In 2024 hebben bedrijven wereldwijd fors geïnvesteerd in compliance- en gedragscodeprogramma’s, vooral in de financiële sector, en daarmee groeit de rol van recht en ethiek binnen organisaties snel. Waar wet- en regelgeving op sommige terreinen langdurig ongewijzigd leek, zien we nu een beweging naar concrete, institutionele normen die zowel publieke als private instellingen raken. Deze ontwikkeling creëert nieuwe verantwoordelijkheden in het ondernemingsrecht en veel kansen voor professionals die compliance en corporate governance vormgeven.
De analyse baseert zich mede op het werk en de ervaringen van Krina Modi, een advocaat met bijna vijftien jaar ervaring in zowel India als de Verenigde Staten. Modi heeft een LL.B uit Mumbai en een LL.M (met specialisatie Corporate Compliance) van Fordham University en werkt momenteel als associate attorney bij Gartner + Bloom. Ze heeft bijgedragen aan meerdere publicaties en beoordeelde recent academisch werk in haar vakgebied. In de praktijk behandelt ze onder meer zaken rond verkeersongevallen, rideshare-dienstverlening, asbest- en letselschadezaken en vastgoedrecht.
Volgens Modi gaat het bij de opkomst van compliance niet alleen om regels op papier, maar om het vormgeven van organisaties waarin preventie en vroegtijdig ingrijpen centraal staan. Het doel is vaker om conflicten te voorkomen dan om geschillen achteraf via dure juridische procedures op te lossen; mediation en andere alternatieve oplossingen winnen aan betekenis. Daarnaast ondersteunt de opkomst van meer participatieve bestuurs- en organisatiemodellen de aansluiting tussen belangen van organisaties en hun interne en externe stakeholders, zonder individuele verantwoordelijkheid te verminderen.
Een belangrijke verschuiving is dat ethische begrippen — zoals duurzaamheid, integriteit en waardigheid — minder vaag en meer meetbaar en afdwingbaar worden binnen moderne gedragscodes. Wat vroeger grotendeels subjectief werd beoordeeld, krijgt steeds vaker concrete invullingen: voldoen aan huidige behoeften zonder die van toekomstige generaties te schaden is een duidelijk voorbeeld. Ook kwaliteitszorg en dienstverlening helpen onduidelijkheden te reduceren door praktische toetsbare standaarden te leveren.
Modi benadrukt dat er geen absolute hiërarchie bestaat tussen principes; wat wel nodig is, is een coherent stelsel van waarden dat in samenhang wordt bewaakt. Afhankelijk van context en doelstellingen kan de nadruk op het ene principe tijdelijk groter zijn dan op het andere, maar het vinden van die balans vraagt voortdurende aandacht en voorbereiding van alle betrokkenen.
Praktische implicaties zijn omvangrijk: kleine ondernemingen hebben behoefte aan ondersteuning om aan wettelijke vereisten te voldoen en ethisch te opereren — een rol die Modi actief wil vervullen. Verder zien professionals in zowel de private als de publieke sector meer kansen nu bestuursmodellen verschuiven van sterk bureaucratisch naar meer managementgericht, zij het nog steeds juridisch verankerd.
Kort samengevat: 2024 markeert een periode waarin compliance-initiatieven meer zijn dan symbolische beleidsregels; ze worden strategische instrumenten die organisaties helpen risico’s te beperken, vertrouwen te behouden en duurzaam te opereren. Voor juristen en compliance-specialisten betekent dit dat actuele kennis, praktische toepassing en een integrale benadering van ethiek en recht cruciaal zijn om deze transitie te begeleiden.