Coalitiepuzzel loopt vast: VVD wil niet met GroenLinks-PvdA, D66 blokkeert centrumrechts

In dit artikel:

Verkenner Wouter Koolmees (D66) staat op het punt zijn verkenningsronde af te ronden: vandaag voert hij nog gesprekken met CDA-leider Henri Bontenbal, VVD-leider Dilan Yesilgöz en D66-leider Rob Jetten; dinsdag levert hij zijn advies aan de Tweede Kamer. Ook spreekt hij nog met Eerste Kamervoorzitter Mei Li Vos, omdat zonder steun in de Senaat geen kabinet effectief beleid kan uitvoeren.

De onderhandelingen zitten echter muurvast. Verschillende coalitiescenario’s — een centrumrechts kabinet met VVD, CDA, D66 en JA21, of een “middenkabinet” met D66, GroenLinks-PvdA, VVD en CDA — leveren geen meerderheid op. De blokkade is structureel: D66 weigert samenwerking met rechts-populistische partijen, de VVD sluit links uit, en het CDA worstelt met interne verdeeldheid en richtingloosheid. Vertrouwen tussen partijen ontbreekt vrijwel volledig.

Belangrijk politiek signaal: Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) en JA21-voorman Joost Eerdmans zijn niet uitgenodigd voor gesprekken met Koolmees, wat de diepe tegenstellingen benadrukt. De VVD maakt openlijk duidelijk dat zij niet wil regeren met GroenLinks-PvdA — “Wij gaan niet regeren met GroenLinks-PvdA,” aldus Dilan Yesilgöz — en D66 blijft tegen samenwerking met JA21. Ondertussen zoekt het CDA onder Bontenbal naar relevantie, maar binnen zijn achterban groeit de druk juist om met VVD en JA21 op te trekken.

Extra complicatie: afsplitsingen in de Eerste Kamer vergroten de fragmentatie en verlagen de kans dat een nieuw kabinet effectief wetgeving kan doorvoeren. Conclusie van de verkenningstoestand: partijen praten nog over samenwerking, maar de politieke realiteit en wederzijds wantrouwen maken een stabiel kabinet op korte termijn onwaarschijnlijk. Koolmees’ advies aan de Kamer zal duidelijk moeten maken of er nog realistische opties zijn, of dat de impasse naar nieuwe verkennende of formatieprocedures leidt.