Coalitie op springen: VVD en BBB vliegen elkaar in de haren over zorg, Oekraïners en stikstof
In dit artikel:
In Den Haag is de verstandhouding tussen VVD en BBB in korte tijd openlijk ontspoord. Wat ooit een tijdelijk partnerschap was binnen het demissionaire kabinet, is volgens ingewijden uitgegroeid tot een “giftige” relatie waarin onderlinge wantrouwen en harde verwijten de boventoon voeren. De ruzie spitst zich toe op drie wezenlijke dossiers: het eigen risico in de zorg, de opvang van Oekraïense vluchtelingen en het stikstofbeleid.
Het conflict escaleerde vorige week rond het eigen risico. In het coalitieakkoord stond dat het eigen risico per 2027 gehalveerd zou worden (van €385 naar €165) — een belangrijke verkiezingsbelofte van BBB en partijleider Caroline van der Plas. De VVD heeft dat nu van tafel gehaald en wil het voorstel niet eens naar de Kamer sturen. BBB weigert zich daar bij neer te leggen; Kamerlid Henk Vermeer zegt dat ze het in ieder geval proberen zullen. Achter de schermen verwijten BBB’ers de VVD dat die opzettelijk successen van BBB blokkeert om financiële ruimte te reserveren voor toekomstige coalities.
Ook over de opvang van Oekraïners bestaat grote onenigheid. Met het aflopen van uitzonderingsregels vanuit Brussel moeten ministeries zelf bepalen welke huisvesting, zorg en uitkeringen Oekraïense vluchtelingen nog krijgen. De VVD pleit voor terughoudendheid vanwege kostenrisico’s en de overbelaste IND; BBB verlangt ruimhartiger, tijdelijke opvang maar zonder blijvende financiële of gemeentelijke verplichtingen. Niemand wil uiteindelijk de rekening betalen, wat leidt tot stilstand en frustratie.
Het stikstofdossier — het onderwerp waarmee BBB groot werd — vergroot de kloof verder. BBB eist herziening van de doelen en meer bewegingsruimte voor boeren; de VVD vindt het demissionaire kabinet niet het moment voor ingrijpende beleidswijzigingen en wil geen “grote stappen” meer zetten. Voor BBB, na een verkiezingsnederlaag, is dit een laatste kans om relevant te blijven; binnen de VVD is men echter al gericht op toekomstige coalitievormen en ziet men BBB als ballast.
Resultaat: een demissionair kabinet dat formeel blijft vergaderen maar inhoudelijk geen richting of vertrouwen meer heeft. De breuk toont ook een bredere politieke dynamiek: tijdelijke coalitiepartners worden instrumenteel ingezet, waarna grotere partijen hun eigen toekomstplannen laten prevaleren — tot frustratie en verval van kleinere partners als BBB.