Chinese baas Nexperia wilde geen pottenkijkers of dwarsliggers
In dit artikel:
Het Nijmeegse chipbedrijf Nexperia raakte de afgelopen twee jaar verwikkeld in een bestuurlijke en geopolitieke crisis doordat de Chinese bestuursvoorzitter en grootaandeelhouder Zhang Xuezheng (bijnaam Mr. Wing) een eigen koers voerde die volgens toezichthouders en het ministerie van Economische Zaken zowel het voortbestaan van Nexperia als de Nederlandse chipproductie in gevaar bracht. Pogingen van het ministerie om Nexperia als ‘Nederlands/Europees’ bedrijf te profileren en te beschermen tegen Amerikaanse exportrestricties mislukten uiteindelijk.
Eind 2023 zocht Nexperia zelf contact met EZK om maatregelen te treffen die de perceptie van Chinese invloed zouden wegnemen: onder meer installatie van een Raad van Commissarissen, expliciete beschermingsmaatregelen voor gevoelige technologie en een lijst met ‘reserved matters’ die belangrijke besluiten (zoals samenwerkingen, benoemingen van security/IT-verantwoordelijken, patentlicenties en transacties boven €1 mln) aan goedkeuring zou binden. Het uiteindelijke plan was om de Nederlandse activiteiten af te splitsen en een westerse minderheidsaandeelhouder te vinden voordat een beursgang werd nagestreefd.
Zhang keerde zich in september 2024 tegen die afspraken, mede ingegeven door advies van een Chinees advocatenkantoor. De situatie escaleerde verder toen de Amerikaanse overheid eind 2024 eigenaar Wingtech op een zwarte lijst plaatste; dat wekte de noodzaak om operationele onafhankelijkheid van de Chinese aandeelhouder te tonen om Amerikaanse technologie en intellectueel eigendom veilig te stellen. In plaats daarvan nam Zhang in september 2025 rigoureuze stappen: hij trok bankvolmachten in van drie financiële topfunctionarissen en gaf die volmachten aan onervaren ondergeschikten, en kondigde ontslagen aan van ten minste drie westerse bestuurders die tegen zijn koers ingingen.
De drie bestuurders stapten naar de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam. Die oordeelde in een spoedprocedure dat er gegronde redenen waren om aan het beleid van Zhang te twijfelen. De Kamer wees op verstrengelde belangen, onder meer een aparte grote bestelling van €200 mln wafers bij het zusterbedrijf WSS — meer dan het dubbele van wat Nexperia nodig had en door medewerkers aangeduid als feitelijk ‘voor vernietiging’. Ook speelde mee dat leveringsvoorwaarden vanaf 1 januari 2025 voorzagen in 70 procent vooruitbetaling, wat de risico’s vergrootte.
Als gevolg van het oordeel werd Zhang geschorst, een tijdelijke bestuurder aangesteld en het beheer over de aandelen overgedragen aan een Nederlandse onpartijdige jurist. Tegelijk trok China op 4 oktober tegenmaatregelen: exportrestricties richting de Chinese vestigingen van Nexperia en toeleveranciers. Het ministerie riep de Wet Beschikbaarheid Goederen in om cruciale technologische kennis en capaciteit voor Nederland en Europa te behouden; over die stap wordt de Tweede Kamer geïnformeerd.
De zaak illustreert hoe bedrijfsinterne conflicten, belangenverstrengeling en internationale sancties samen kunnen leiden tot acute risico’s voor strategische hightechcapaciteiten in Nederland en Europa.