CDA, SGP of CU? Er valt wat te kiezen
In dit artikel:
CDA, SGP en ChristenUnie delen een christelijke achtergrond, maar vertalen die inspiratie duidelijk verschillend naar politiek handelen. Het CDA profileert zich als middenpartij met een brede christendemocratische signatuur en vier leidende waarden (solidariteit, rentmeesterschap, publieke gerechtigheid en gespreide verantwoordelijkheid) waarbij de Bijbel inspiratie is, niet de bindende norm. De SGP houdt vast aan een letterlijkere, principiële toepassing van Bijbelse normen en bouwt haar politiek voort op de Drie Formulieren van Enigheid; zij benadrukt traditionele gezinsopvattingen, beperking van migratie en behoud van Nederlandse identiteit. De ChristenUnie neemt ook expliciet de Bijbel als uitgangspunt, maar heeft haar belijdenisgeschriften minder nadrukkelijk vooropgesteld zodat christenen uit meerdere stromingen zich thuis voelen; de partij combineert orthodoxe opvattingen over medische ethiek met sterke aandacht voor zorg voor de schepping en sociale solidariteit.
Op migratie lopen de drie partijen uiteen. De ChristenUnie kiest relatief het ruimst, met een nadruk op bescherming van vluchtelingen en tegelijk realisme en draagvlak in gemeenten. Het CDA zoekt een middenweg: reguleren van de ongereguleerde instroom, met nadruk op naleving van verdragen en integratie van degenen die mogen blijven. De SGP is het meest terughoudend en pleit voor beperking van migratie uit oogpunt van sociale cohesie, cultuurbehoud en veiligheid. Wel zijn alle drie het erover eens dat opvang zoveel mogelijk in de regio moet gebeuren en dat arbeidsmigratie gereguleerd moet worden om uitbuiting en overbelasting van voorzieningen te voorkomen.
De profielvorming van de lijsttrekker speelt mee in het electoraat. CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal wordt neergezet als een representant van het partijtype: verbindend en gericht op coalitievorming. Mirjam Bikker (ChristenUnie) wordt beschreven als een vurige debater die partijverlies wil goedmaken. Chris Stoffer (SGP) leidt een principiële beweging waarbij de persoonlijke aantrekkingskracht van de leider minder essentieel is dan het uitdragen van vaste beginselen.
Op duurzaamheid en klimaat tonen de partijen eveneens verschillende ambities. ChristenUnie is het meest ambitieus en noemt klimaatneutraliteit in 2040 als streefdatum; ze ziet zorg voor de schepping als morele verplichting. Het CDA ondersteunt hoofdlijnen van het klimaatakkoord, maar wil geleidelijke uitvoering en breed maatschappelijk draagvlak. De SGP is terughoudender: zij erkent de richting van klimaatneutraliteit in 2050 maar verzet zich tegen het verankeren van strakke wettelijke doelen en wil meer ruimte voor burgers en maatschappelijke organisaties. In landbouw- en stikstofbeleid bestaan wel overlappende zorgen; partijen verschillen vooral in de vraag in hoeverre de overheid moet afdwingen of ruimte moet geven.
De partijen hebben uiteenlopende posities ten aanzien van Israël en de Gazaconflictreacties. CDA en ChristenUnie zijn de afgelopen jaren kritischer geworden ten opzichte van Israelische acties, steunden in sommige gevallen het heroverwegen van een associatieverdrag en moties voor sancties of importbeperkingen van producten uit nederzettingen. De SGP blijft doorgaans terughoudend met openbare kritiek op Israël en verzet zich tegen een importverbod, hoewel ook zij individuele incidenten scherp kan veroordelen.
Op ethische dossiers als embryokweek en euthanasie zijn de verschillen concreet. SGP en ChristenUnie willen embryokweek voor onderzoek verboden houden; het CDA liet zich eerder opener tonen, maar interne partijleden hebben voorzichtigheid afgedwongen waardoor het standpunt voorlopig niet versoepeld is. Over euthanasie en het initiatief voor „voltooid leven” staan CDA, SGP en CU kritisch: CDA is geen voorstander van verruiming, SGP en ChristenUnie willen juist het aantal euthanasiegevallen terugdringen. De SGP wil de euthanasiewet terugdraaien of strikt aanscherpen, waaronder een verbod op euthanasie bij psychisch lijden; de ChristenUnie legt nadruk op palliatieve zorg, voorlichting en vervolging van organisaties die zelfdodingsmiddelen verspreiden.
Ondanks de verschillen delen de partijen enkele gemeenschappelijke motieven: zorg voor de schepping (rentmeesterschap) speelt bij alle drie een rol, en ze onderschrijven het recht op asiel voor vluchtelingen van oorlog of vervolging, met het accent op regionale opvang. Die gedeelde uitgangspunten overschaduwen echter niet de wezenlijke beleidsverschillen op migratie, duurzaamheid, Israël en levensethiek die kiezers moeten afwegen.