Buitenlandse 'oorlogstoeristen' schoten op Bosnische burgers

In dit artikel:

Schrijver-journalist Ezio Gavazzeni stelt dat in de jaren negentig rijke westerse jagers grote sommen geld betaalden om als oorlogstoerist op burgers te schieten tijdens het beleg van Sarajevo (1992–1996). Naar aanleiding van zijn onderzoek heeft de rechtbank in Milaan een onderzoek geopend op verdenking van massamoord. Gavazzeni zei dat hij de enorme aandacht niet had verwacht omdat zijn boek nog niet af is, maar dat lekken uit de rechtbank hem wereldwijd interviewverzoeken opleverde.

Tijdens de vierjarige belegering schoten sluipschutters van Servisch-Bosnische eenheden op burgers die bijvoorbeeld water haalden of boodschappen deden; in totaal vielen circa 11.000 doden, onder wie ongeveer 1.500 kinderen. Volgens Gavazzeni draaide het bij de buitenlandse deelnemers niet om politiek, maar om sensatie en het jagen op een “unieke trofee”: betalingen van naar verluidt 100.000–150.000 dollar per ‘opdracht’ maakten weekendtrips mogelijk voor groepen van vijf tot acht mannen. Getuigen vertellen dat deze toeristen via Hongarije en Belgrado werden vervoerd en onder begeleiding van de Servische geheime dienst naar Pale werden gebracht.

Het onderwerp is niet volledig nieuw: al in 1995 verschenen soortgelijke berichten en in 2022 toonde de film Sarajevo Safari vergelijkbare uitspraken van een voormalige Bosnische inlichtingenfunctionaris. Gavazzeni stuitte op belemmeringen: betalingen waren zwart, veel grens- en luchthavendocumenten bleken vernietigd en beeldmateriaal ontbreekt grotendeels. In de dossiers die hij wel vond, komen onder meer deelnemers uit de VS, Canada en verschillende Europese landen naar voren; van minstens vijf Italianen is sprake, onder wie een zeer vermogende plastisch chirurg.

Gavazzeni heeft zijn bevindingen aan de Milanese rechtbank overgedragen in de hoop dat onderzoek in inlichtingendossiers tot vervolging leidt. “Al wordt er maar één veroordeeld, dan wordt tenminste recht gedaan aan de slachtoffers,” zei hij.